Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Etkin pişmanlık
Madde 269- (1) İftira edenin, mağdur hakkında adlî veya idari soruşturma başlamadan önce, iftirasından dönmesi halinde, hakkında iftira suçundan dolayı verilecek cezanın beşte dördü indirilir.
(2) Mağdur hakkında kovuşturma başlamadan önce iftiradan dönme halinde, iftira suçundan dolayı verilecek cezanın dörtte üçü indirilir.
(3) Etkin pişmanlığın;
a) Mağdur hakkında hükümden önce gerçekleşmesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisi,
b) Mağdurun mahkûmiyetinden sonra gerçekleşmesi halinde, verilecek cezanın yarısı,
c) Hükmolunan cezanın infazına başlanması halinde, verilecek cezanın üçte biri,
İndirilebilir.
(4) İftiranın konusunu oluşturan münhasıran idari yaptırım uygulanmasını gerektiren fiil dolayısıyla;
a) İdari yaptırıma karar verilmeden önce etkin pişmanlıkta bulunulması halinde, verilecek cezanın yarısı,
b) İdari yaptırım uygulandıktan sonra etkin pişmanlıkta bulunulması halinde, verilecek cezanın üçte biri,
indirilebilir.
(5) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/31 md.) Basın ve yayın yoluyla yapılan iftiradan dolayı etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanılabilmesi için, bunun aynı yöntemle yayınlanması gerekir.
GEREKÇE:
Madde metninde iftira suçu açısından etkin pişmanlıkla ilgili düzenleme yapılmıştır.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 285 – (Değişik: 11/6/1936 – 3038/1 md.)
Her kim Adliyeye veya keyfiyeti Adliyeye tevdie mecbur olan bir makama veya kanuni takib yapacak veya yaptırabilecek bir mercie ihbar veya şikâyette bulunarak suçsuz olduğunu bildiği bir kimseye bir suç isnad eder yahut o kimse aleyhinde böyle bir suçun maddi eser ve delillerini uydurursa isnad eylediği suçun nevi ve mahiyetine ve uydurduğu delillerin kuvvetine göre üç aydan üç seneye kadar hapsolunur.
Bu isnad kendine iftira olunan kimsenin tevkifi gibi şahsi hürriyeti bağlıyan bir halin hudusuna sebep olmuşsa müfteri hakkında bir seneden beş seneye kadar hapis cezası hükmolunur.
Kendine iftira olunan kimse hakkında üç seneden fazla şahsi hürriyeti bağlıyan bir ceza ile mahkümiyeti mutazammın bir hüküm sadır olmuşsa müfteri hakkında on beş seneyi geçmemek üzere aynı ceza hükmolunur.
Eğer mağdurun mahkûmiyeti müebbed ağır hapis ise müfteri on beş seneden aşağı olmamak üzere ağır hapisle cezalandırılır.
(Değişik: 21/11/1990 – 3679/19 md.) Eğer mağdurun mahkümiyeti (Değişik İbare: 14/7/2004 – 5218/1 md.) ağırlaştırılmış müebbet ağır hapis cezası ise, müfteri müebbet ağır hapis cezası ile cezalandırılır.
(Altıncı fıkra mülga: 21/11/1990 – 3679/28 md.)
Yukarıdaki fıkralarda yazılı olan suç faili mağdur hakkında takibat yapılmadan evvel bu isnadatından rücu eder veya uydurduğunu itiraf ederse yukarıda yazılı cezaların altıda biri hükmolunur ve ceza müebbed ağır hapis ise on sene ağır hapse indirilir ve isnaddan rücu veya tasniin itiraf olunması takibata başlandıktan sorra vaki olursa asıl cezanın üçte ikisi indirilir ve müebbed ağır hapis yerine 24 sene ağır hapis cezası tayin olunur. Tasni veya iftira, kabahat ef’aline taallük ederse bu madde ile 283 üncü maddede tesbit olunan cezalar yarıya kadar indirilir.
AÇIKLAMALAR
İFTİRA SUÇUNDA ETKİN PİŞMANLIK (TCK m. 269)
Ceza Hukuku ve Uygulama Boyutu Üzerinden Akademik ve Pratik Bir İnceleme
Özet
İftira suçu, bireylerin haksız yere adli veya idari soruşturmaya tabi tutulmasına yol açan, toplum vicdanını ve yargı düzenini derinden etkileyen ciddi bir suç tipidir. Türk Ceza Kanunu’nun 269. maddesi, iftira suçunu işleyen kişilere belirli koşullar altında ceza indirimi sağlayan etkin pişmanlık hükümlerini düzenlemektedir. Bu çalışmada, etkin pişmanlık hükümlerinin yasal dayanağı, uygulanma koşulları, indirim oranları ve Yargıtay içtihatlarındaki yeri incelenmiştir. Ayrıca hem sanık/şüpheli hem de mağdur açısından izlenmesi gereken hukuki yollar açıklanmış, uzman ceza avukatından yardım almanın önemi vurgulanmıştır.
Anahtar Kelimeler: İftira, Etkin Pişmanlık, TCK m. 269, Ceza İndirimi, Ceza Hukuku
1. Giriş
İftira suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 267. maddesinde düzenlenmiş olup, başkasına işlemediği bir suçu isnat etmek veya haksız idari yaptırımlara maruz bırakmak suretiyle işlenmektedir. Bu suçun, bireyin özgürlük, şeref ve itibar haklarına doğrudan müdahale ettiği açıktır.
TCK m. 269 ise, iftira eden kişinin pişmanlık göstererek mağduriyetin giderilmesini sağlaması durumunda, verilecek cezadan belirli oranlarda indirim yapılmasına imkân tanır. Böylece, ceza adalet sistemi içerisinde hem failin topluma kazandırılması hem de mağduriyetin en hızlı şekilde giderilmesi hedeflenmektedir.
2. Hukuki Çerçeve (TCK m. 269)
Türk Ceza Kanunu’nun 269. maddesi, etkin pişmanlığın zamanına göre farklı indirim oranları öngörmektedir:
2.1. Soruşturma Öncesi Etkin Pişmanlık
- Koşul: Mağdur hakkında adli veya idari soruşturma başlamadan önce iftiradan dönmek.
- İndirim: Verilecek cezanın 5/4 oranında indirilmesi.
2.2. Kovuşturma Öncesi Etkin Pişmanlık
- Koşul: Mağdur hakkında kovuşturma başlamadan önce iftiradan dönmek.
- İndirim: Verilecek cezanın 3/4 oranında indirilmesi.
2.3. Hüküm Öncesi – Sonrası ve İnfaz Aşaması
- Hükümden önce: Cezanın 2/3’ü indirilir.
- Mahkûmiyetten sonra: Cezanın 1/2’si indirilir.
- İnfaza başlanmışsa: Cezanın 1/3’ü indirilir.
2.4. Sadece İdari Yaptırım Gerektiren Fiillerde
- Karar öncesi: Cezanın 1/2’si indirilir.
- Karar sonrası: Cezanın 1/3’ü indirilir.
2.5. Basın ve Yayın Yoluyla İftira
Basın ve yayın aracılığıyla yapılan iftiralarda, etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilmek için iftiranın geri alınmasının aynı yöntemle yayınlanması gerekir.
3. Yargıtay’ın Etkin Pişmanlığa Bakışı
Yargıtay uygulamasında, etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için failin pişmanlığının samimi olması ve mağduriyetin tamamen ortadan kaldırılması gerektiği vurgulanmaktadır.
Örneğin, failin iftirasını sadece sözlü olarak geri alması yeterli görülmemekte; resmi mercilere bildirim yapılması veya yanlış beyanın düzeltilmesi gerekmektedir. Yargıtay ayrıca, pişmanlık beyanının zamanlamasının indirim oranı üzerinde belirleyici olduğunu belirtmektedir.
4. Mağdur Açısından İzlenecek Hukuki Yol
İftira mağduru olan kişi;
- Hakkında yürütülen adli veya idari işlemlerde delillerin toplanmasını talep etmeli,
- Etkin pişmanlık beyanı olsa bile haklarının zedelenip zedelenmediğini değerlendirmeli,
- Maddi ve manevi tazminat davası açma hakkını göz önünde bulundurmalı,
- Süreç boyunca alanında uzman bir ceza avukatından hukuki destek almalıdır.
5. Sanık/Şüpheli Açısından İzlenecek Hukuki Yol
İftira suçlamasıyla karşı karşıya olan kişi;
- Etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanmak için gecikmeden hukuki danışmanlık almalı,
- Yanlış beyanda bulunduğunu resmi makamlara yazılı olarak bildirmeli,
- Mümkünse mağdurun uğradığı zararı derhal gidermeli,
- Basın yoluyla iftira söz konusu ise aynı yayın organında düzeltme yayımlamalıdır.
6. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Etkin pişmanlıktan yararlanmak için mağdurun şikâyetinden vazgeçmesi gerekir mi?
Cevap: Hayır, TCK m. 269 kapsamında etkin pişmanlık, mağdurun iradesinden bağımsız olarak uygulanabilir.
Soru 2: İftira suçunda etkin pişmanlık otomatik olarak mı uygulanır?
Cevap: Hayır, failin pişmanlık iradesini açıkça ortaya koyması ve şartları sağlaması gerekir.
Soru 3: Basın yoluyla yapılan iftirada etkin pişmanlık beyanı sosyal medyadan yapılabilir mi?
Cevap: Yargıtay, iftira hangi yöntemle yapılmışsa aynı yöntemle geri alınmasını aramaktadır.
7. Uzman Ceza Avukatının Önemi
İftira suçunda etkin pişmanlık hükümleri zamanlamaya ve usule sıkı sıkıya bağlıdır. Hatalı veya gecikmiş bir beyan, indirim oranlarını önemli ölçüde azaltabilir. Bu nedenle hem mağdur hem de sanık açısından sürecin başından itibaren deneyimli bir ceza avukatı ile çalışmak, hak kaybını önlemek ve en uygun hukuki stratejiyi belirlemek açısından kritik önemdedir.
8. Sonuç
TCK m. 269, iftira suçunu işleyen faile, mağduriyetin giderilmesi karşılığında ciddi ceza indirimleri sağlamaktadır. Ancak bu imkânın kullanılabilmesi, usul şartlarına titizlikle uyulmasına bağlıdır. Hem mağdurlar hem de suç isnat edilen kişiler açısından sürecin doğru yönetilmesi, adaletin sağlanması bakımından önemlidir.
Kaynakça
- Centel, N., Zafer, H., & Çakmut, Ö. (2023). Ceza Hukuku Genel Hükümler. Beta Yayınları.
- Artuk, M. E., Gökcen, A., & Yenidünya, A. C. (2022). Ceza Hukuku Özel Hükümler. Adalet Yayınevi.
- Özgenç, İ. (2023). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Seçkin Yayıncılık.
- Türk Ceza Kanunu, m. 267, 269.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.