Kan Gütme Saikiyle Öldürme Suçu: TCK m. 82/1-j Uygulamaları ve Hukuki Analiz
Özet
Bu makalede, Türk Ceza Kanunu’nun 82/1-j maddesi kapsamında düzenlenen kan gütme saikiyle öldürme suçu incelenmektedir. Suçun unsurları, fail ve mağdur açısından hukuki sorumlulukları, suça teşebbüs ve iştirak hükümleri ile cezanın belirlenmesi süreçleri ele alınmıştır. Yargı kararları ve Ceza Genel Kurulu uygulamaları üzerinden, suçun işlenmesine etken saiklerin ve özel kastın önemi vurgulanmaktadır.
Giriş
Kan gütme saikiyle öldürme suçu, Türk Ceza Kanunu’nda özel saiklerden biri olarak düzenlenmiştir. Bu suç, önceki bir öldürme eylemine tepki olarak, failin belirli bir görev bilinci ve öç alma amacıyla bir kişiyi öldürmesini ifade eder. Suçun temel özelliği, failin özel kast taşıması ve suçu başka bir saik olmaksızın işlemesidir.
1. Suçun Unsurları
1.1. Önceki Öldürme Olayı
- Suçun meydana gelmesi için önceki öldürme olayının gerçekleşmiş olması gerekir.
- Önceki öldürme kasten, taksirle veya meşru savunma sonucu meydana gelmiş olabilir; fail açısından fark etmez.
1.2. Kan Gütme Saiki ve Görev Bilinci
- Failin, önceki öldürme olayından dolayı duyduğu öç alma duygusuyla hareket etmesi gerekir.
- Failin eylemini başka saikler (kıskançlık, ekonomik çıkar vb.) doğrultusunda işlemesi hâlinde suç kan gütme saikiyle öldürme kapsamında değerlendirilemez.
- Ceza Genel Kurulu, ilk öldürme olayı ile ikinci eylem arasında kısa süre geçmesini suçun oluşumu için yeterli saymaktadır.
1.3. Mağdurun Belirlenmesi
- Mağdur, önceki öldürme eyleminin failinin yakınları arasından seçilir.
- Önceki öldürme eyleminin faili kan gütme saikiyle öldürmenin mağduru olamaz.
1.4. Kast ve Saik İlişkisi
- Suç özel kastla işlenir; olası kastla işlenemez.
- Haksız tahrik indirimi bu suçta uygulanamaz.
2. Ceza ve Teşebbüs
2.1. Cezai Yaptırım
- Kan gütme saikiyle öldürme suçunun cezası ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.
2.2. Suça Teşebbüs
- Fail, eylemi icra etmeye başlamış fakat netice gerçekleşmemişse, TCK m. 35 uyarınca suça teşebbüs hükümleri uygulanır.
- Ceza, meydana gelen zarar ve tehlikenin ağırlığına göre tayin edilir.
2.3. İştirak Hükümleri
- Suç, çok failli olarak da işlenebilir.
- Ortak fail veya yardım eden kişiler, TCK m. 37 ve 38 uyarınca sorumlu tutulur.
YARGITAY UYGULAMASI
Kanunumuzda yer alan en önemli saik suçlarından birisi kan gütme saikiyle öldürme suçudur. Yargı kararlarında da vurgulandığı üzere kan gütme, öldürülen bir kimsenin kanına bedel olan öldürme fiilidir. Suçun faili herkes olabilir. Mağduru ise, önceki öldürme eyleminin failinin yakınlarıdır. Yerleşmiş yargı kararları gereğince önceki öldürme eyleminin faili, bu suçun mağduru olamaz.
Yargı kararlarına göre suçun unsurları şunlardır.
– Olaya neden olan ölümle sonuçlanmış bir olay olmalıdır.
– Fail önceki suç failinin mensup olduğu grup ya da aileden birisini öç alma duygusuyla ve bir görev bilinciyle öldürmelidir.
– İlk öldürülen ile ikinci suçun faili arasında kan hısımlığı bulunması şart olmayıp, suç kan gütme saiki ile işlenmelidir.
Yukarıda sayılan unsurlar, hem daire hem de Ceza Genel kurulu tarafından benimsenmektedir. Ceza Genel Kurulu, son olarak “ilk öldürme olayı ile ikinci olay arasında çok kısa olmayan bir süre geçmeli, bu süre içinde fail, ilk öldürme olayından duyduğu her türlü acı, kızgınlık ve öfkeden arınarak geleneklerin etkisi ile ve münhasıran bir görevi yerine getirme amaç ve bilinciyle hareket etmeli” görüşünde iken daire, iki öldürme arasında çok kısa bir sürenin de geçmesini yeterli kabul etmektedir. Gerçekten de daire, bir saat ara ile gerçekleşen öldürmede kan gütme saikinin oluştuğunu kabul ederek, ilk öldürme olayından sonra belirli bir süre geçmesinin suçun unsuru olmadığını açıkça vurgulamıştır.
Önceki öldürme ister kasten, ister taksirle, isterse meşru savunma ile meydana gelmiş olsun önemli değildir. Önemli olan ikinci öldürme fiilini işleyen failin kan gütme saiki taşımasıdır.
Failin münhasıran kan gütme saiki ile ve görev bilinci içinde suçu işlemesi gerekmektedir. Suçun işlenmesine etken olan başka bir saik varsa artık maktulün kan gütme saiki ile öldürüldüğünden söz edilmesi mümkün değildir.
İlk öldürme olayına azmettiren, teşvik eden kişilerin öldürülmesi halinde kan gütme saiki ile öldürme suçu oluşmaz. Şartların oluşması halinde haksız tahrik altında kasten öldürme suçundan bahsedilebilir.
İlk öldürülen ile ikinci suçun faili arasında kan hısımlığı şart olmayıp suçun kan gütme saiki ile işlenmesi yeterlidir. Kan gütme saikini taşımak koşuluyla herkes suçun faili olabilir.
Kan gütme saikiyle öldürme suçunda haksız tahrik indirimi uygulanamaz. Bu suç olası kastla işlenemez. Kanun saikten söz ettiğine göre genel kast değil özel kastla işlenir.
Suça teşebbüs ve iştirak hükümleri uygulanabilir.
KONU İLE İLGİLİ YARGITAY BİRİNCİ CEZA DAİRESİ KARARLARI
“Oluşa ve dosya içeriğine göre; maktul Ayhan’ın, sanık İ… oğlu Mehmet’in kız kardeşi İnci ile evli olduğu, ancak 2006 yılında boşandıkları, maktul Ayhan’ın oğlu olan Gerçek’in, sanık (İs… oğlu) Mehmet’in oğlu Midhat’ın 23.05.2009 tarihinde öldürülmesi nedeniyle aileler arasında husumet oluştuğu, bu olaydan sonra maktul Ayhan’ın ailesi ile birlikte bir müddet Adana’ya gittiği ancak Eylül ayı başlarında tekrar evine döndüğü, olay günü saat: 21.00 sıralarında maktul Ayhan’ın, tanık Cahit’in işlettiği bakkala girdiği, hemen arkasından sanık (İs… oğlu) Mehmet’in belinden bıçak çıkartarak bakkala girdiği, ondan biraz sonra da torunu olan diğer sanık (Ö… oğlu) Mehmet’in bakkala girdiği, birlikte maktulü yumruklayarak işyerinden dışarı çıkardıkları, işyerinin önünde maktulü darp etmeye başladıkları, sanık (İsmail oğlu) Mehmet’in direnci kırılan Ayhan’a bıçakla sekiz kez vurarak öldürdüğü olayda;
Sanıkların maktulü, sanık (İs… oğlu) Mehmet’in oğlunun 4 ay önce maktulün oğlu Gerçek tarafından öldürülmüş olması nedeniyle, sırf kan gütme saikiyle öldürdükleri anlaşıldığından, her iki sanığın TCK’nın 82/1-j, 62. maddeleriyle cezalandırılmalarına karar verilmesi yerine yazılı şekilde (81/1) hüküm kurulması,” (1.CD. 2014/5820 E. – 2015/491 K.)
“Dairemizin yerleşmiş ve süreklilik kazanmış uygulamalarına göre “öldürenin öldürülmesi” hallerinde kan gütme saikinin geçerli olamayacağı gözetilmeden sanık Tayfur Yılmaz hakkında tasarlayarak maktul Hikmet’i öldürme, sanık Cemal için ise bu suça yardım etme suçundan hüküm kurulması gerektiğinin gözetilmemesi
….
Kan gütme “saikinin Dairemizin yerleşmiş içtihatlarına göre öldürme suçuna fail, yardım eden veya azmettiren olarak iştirak edene karşı olan eylemlerin kan gütme olarak kabulünün mümkün olmayacağının gözetilmemesi,” (1.CD. 2015/447 E. – 2015/4222 K.)
“Oluşa ve dosya içeriğine göre; sanıkların kardeşi Özcan’ın, 21.06.2006 tarihinde maktul Hasan Y’nin amcası Yavuz’un azmettirmesiyle ve bizzat katılımıyla Kadir Y. isimli kişi tarafından öldürülmesiyle ilgili adı geçenlerin cezalandırılmalarına ilişkin İzmir 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 14.12.2007 tarih ve 235/374 sayılı kararın Dairemizin 21.10.2009 tarih ve 7872/6151 sayılı ilamıyla onanarak kesinleştiği; sanıkların, kardeşleri Özcan’ın intikamını alma düşüncesi ve bir görevi yerine getirme inancıyla ilk olayın sanıklarından Yavuz’un yakınlarından birini öldürmeye karar verdikleri, bu amaçla Yavuz’un yeğeni olan ve ilk öldürme olayıyla hiçbir ilgisi bulunmayan, aralarında herhangi bir tartışma da geçmeyen maktul Hasan’ı hedef seçerek evini, işe gidiş ve dönüşte kullandığı güzergâhı tespit ettikleri; ilk öldürme olayından 6 ay sonra olay günü akşam saatlerinde sanıklar Tüncer ve Hasan maktulün evinin yakınında bekledikleri sırada sanık Ercan’ın maktulü takip ettiği, diğer sanık Alican’ın ise daha önce camlarına film çektirdiği otomobiliyle olay yeri yakınında beklemeye başladığı, maktulün eve dönmek üzere hareket ettiğini gören sanık Ercan’ın durumu kardeşi sanık Alican’a, Alican’ın da maktulün evinin yakınında beklemekte olan sanık Tüncer’e bildirdiği,sanık Alican’ın otomobiliyle gelerek olay yeri yakınında beklemekte olan sanıklar Tüncer ve Hasan’ı aracına aldığı, maktulün kamyonetiyle evinin önündeki sokağa gelmesi üzerine sanık Alican’ın kullandığı otomobilin sağ arka penceresinden araçtaki sanıklardan birinin tabancayla ateş etmesi üzerine dört ayrı yerinden isabet alan maktulün olay yerinde öldüğü, olay yerinde tek bir silahtan atıldıkları tespit olunan 12 adet 9 mm çaplı kovanın ele geçirildiği olayda;
Sanıkların daha önce birlikte aldıkları karar doğrultusunda, tam bir dayanışma içerisinde fiil üzerinde ortak hâkimiyet kurarak tasarlayarak ve kangütme saikiyle öldürme eylemini gerçekleştirdikleri ve netice aldıkları anlaşılmakla, suçun icrasındaki rolleri ve katkılarının taşıdığı önem de dikkate alınarak her bir sanığın asli fail olarak tasarlayarak ve kangütme saikiyle öldürme suçundan TCK’nın 37/1, 82/1-a,j, 62 ve 53. maddeleri uyarınca cezalandırılmaları yerine, sanıklardan hangisinin ateş ettiğinin belirlenememesi nedeniyle 39. maddesi kapsamında yardım eden olarak sorumlu olduklarının kabulüyle yazılı şekilde karar verilmesi” (1.C.D. 2011/751 E.-2011/1880 K.)
3. Şüpheli/Sanık ve Mağdur Açısından Hukuki Yol Haritası
3.1. Şüpheli/Sanıklar için Öneriler
- Savunmaların eksiksiz hazırlanması ve delillerin sunulması
- Olayın saik ve kast boyutunun hukuki olarak değerlendirilmesi
- Alanında uzman ceza avukatından danışmanlık alınması
- Teşebbüs ve iştirak hükümleri kapsamında sorumluluğun sınırlarının belirlenmesi
3.2. Mağdurlar/Zarar Görenler için Öneriler
- Resmi şikâyette bulunmak ve polis/kolluk kuvvetleriyle işbirliği yapmak
- Tıbbi rapor ve adli raporları eksiksiz almak
- Olayla ilgili tüm delilleri korumak ve hukuki süreç boyunca avukat desteği almak
- Failin eyleminin kan gütme saiki içerip içermediğini delillerle tespit ettirmek
4. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Kan gütme saiki ile öldürme suçunun farkı nedir?
Cevap: Bu suç, failin öç alma amacı ve özel kast ile işlediği, önceki öldürme olayına tepki olarak ortaya çıkan öldürme fiilidir.
Soru 2: Suç olası kastla işlenebilir mi?
Cevap: Hayır, kan gütme saikiyle öldürme suçunda özel kast zorunludur, olası kast kabul edilmez.
Soru 3: Haksız tahrik indirimi uygulanabilir mi?
Cevap: Hayır, bu suçta haksız tahrik indirimi uygulanamaz.
Soru 4: Kan gütme saiki ile öldürmede mağdur kim olabilir?
Cevap: Önceki öldürme eyleminin faili değil, failin yakınları veya mensup olduğu grup/ailenin üyeleri olabilir.
Soru 5: Teşebbüs halinde ceza nasıl belirlenir?
Cevap: TCK m. 35 uyarınca, meydana gelen zarar ve tehlikenin ağırlığına göre alt ve üst sınırlar arasında ceza tayin edilir.
5. Sonuç
Kan gütme saikiyle öldürme, ceza hukukunda özel kast ve saik gerektiren, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası öngörülen ciddi bir suçtur. Suçun unsurları, failin kast ve saik boyutu, mağdur seçimi ve eylemin teşebbüs/iştirak kapsamında değerlendirilmesi titizlikle incelenmelidir. Hem şüpheli/sanık hem de mağdurun, hak kaybını önlemek için uzman ceza avukatından danışmanlık alması kritik önemdedir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.