Kanun yollarına başvuru sonucunda gider
Madde 330 – (1) Kanun yollarından birine başvuran taraf, bu başvurusunu geri almasından veya başvurunun reddolunmasından ileri gelen giderleri öder. Kanun yollarına başvuran Cumhuriyet savcısı ise, sanığın ödemek zorunda bulunduğu giderler Devlet Hazinesine yükletilir.
(2) Kanun yoluna başvuranın istemi kısmen kabul olunmuş ise, mahkeme uygun gördüğü şekilde giderleri bölüştürür.
(3) Kesinleşmiş bir hüküm ile sonuçlanan bir duruşma hakkındaki yargılamanın yenilenmesi isteminden ileri gelen giderler hakkında da aynı hüküm geçerlidir.
(4) Eski hâle getirme isteminden doğan giderler, hasım tarafının esassız karşı koymasından meydana gelmiş değilse, bu istemi ileri sürene yükletilir.
Kanun Yollarına Başvuru Sonucunda Giderler: Ceza Hukuku Perspektifi
Giriş
Ceza muhakemesinde taraflar, yargı kararlarına karşı kanun yollarına başvurma hakkına sahiptir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) Madde 330, bu başvurular sonucunda doğabilecek giderlerin hangi taraf tarafından karşılanacağını düzenlemektedir. Bu makale, kanun yollarına başvuru sürecinde giderlerin dağılımını, tarafların yükümlülüklerini ve uygulamada dikkat edilmesi gereken hususları ayrıntılı biçimde ele almaktadır.
1. Kanun Yolları ve Gider Kavramı
Kanun yolları, ceza yargılamasında verilen hükümlere itiraz veya temyiz yoluyla yapılan başvurulardır. Başlıca kanun yolları şunlardır:
- İtiraz
- Temyiz
- Yargılamanın yenilenmesi
Giderler, bu başvurular sonucunda ortaya çıkan ve yargılamanın yürütülmesi amacıyla yapılan harcamaları kapsar. Örnekler:
- Avukatlık ücretleri
- Harç ve masraflar
- Soruşturma ve kovuşturma süreçlerinde yapılan diğer yargısal harcamalar
2. Madde 330’un Hükümleri
2.1. Başvuruya Bağlı Giderler
CMK Madde 330, kanun yollarına başvuran tarafın yükümlülüklerini şu şekilde düzenler:
- Başvurusunu geri alan veya başvurusu reddedilen taraf, başvurudan doğan giderleri öder.
- Cumhuriyet savcısının başvurusu sonucu sanığın ödemek zorunda olduğu giderler, Devlet Hazinesi tarafından karşılanır.
- Başvurunun kısmen kabul edilmesi hâlinde, mahkeme giderlerin paylaşımını uygun gördüğü şekilde düzenler.
- Yargılamanın yenilenmesi veya eski hâle getirme istemlerinden doğan giderler de benzer şekilde düzenlenir; ancak hasım tarafın esassız karşı koymasından kaynaklanmıyorsa, giderler isteği ileri sürene yükletilir.
3. Şüpheli ve Sanık Açısından Yükümlülükler
- Kanun yollarına başvurmadan önce uzman bir ceza avukatına danışılmalıdır.
- Başvuru sonucunda ortaya çıkabilecek giderlerin önceden hesaplanması, maddi riskleri azaltır.
- Başvurunun geri alınması veya reddedilmesi hâlinde, giderlerin doğrudan sanığa yüklenebileceği unutulmamalıdır.
- Yargılamanın yenilenmesi veya eski hâle getirme isteminde, giderlerin nasıl paylaştırılacağı mahkeme takdirindedir.
4. Suçtan Zarar Gören / Mağdur / Müşteki Açısından Yükümlülükler
- Mağdur, kanun yollarına başvurma hakkını kullanabilir; ancak reddedilmesi hâlinde giderlerin kendisine yüklenebileceğini bilmelidir.
- Kısmen kabul edilen başvurularda, mahkeme giderlerin paylaşımına karar verir.
- Eski hâle getirme taleplerinde, giderlerin sorumluluğu çoğunlukla isteği ileri sürene aittir; ancak karşı tarafın esassız direnişi varsa bu değişebilir.
5. Mahkeme Takdiri ve Giderlerin Bölüşümü
Madde 330, giderlerin dağılımında mahkeme takdirine geniş bir alan bırakmıştır. Bu bağlamda:
- Başvurunun kısmen kabul edilmesi, giderlerin eşit veya orantılı paylaşımına yol açabilir.
- Mahkeme, tarafların maddi durumunu ve başvurunun gerekçesini göz önünde bulundurabilir.
6. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Kanun yollarına başvurduğumda giderler her zaman bana mı yüklenir?
Cevap: Hayır. Başvurunuz kabul edilirse giderler çoğunlukla karşı tarafa yüklenir; reddedilirse size yüklenir.
Soru 2: Cumhuriyet savcısının başvurusu sonucunda giderler kim tarafından ödenir?
Cevap: Sanığın ödemek zorunda olduğu giderler Devlet Hazinesi tarafından karşılanır.
Soru 3: Giderlerin bölüştürülmesi mahkemenin takdirine mi bırakılmıştır?
Cevap: Evet, kısmen kabul edilen başvurularda mahkeme giderlerin paylaşımına karar verir.
Soru 4: Eski hâle getirme isteminden doğan giderler hangi koşullarda başvurana yüklenir?
Cevap: Hasım tarafın esassız karşı koymasından kaynaklanmıyorsa, giderler istemi ileri sürene yüklenir.
7. Hukuki Danışmanlık Önemi
Kanun yollarına başvurma süreci karmaşık ve maddi risk içerebilir. Bu nedenle:
- Deneyimli bir ceza avukatından destek almak, sürecin doğru yönetilmesini sağlar.
- Avukat, giderlerin hesaplanması, başvuru dilekçelerinin hazırlanması ve mahkeme takdirinin izlenmesinde kritik rol oynar.
Sonuç
5271 sayılı CMK Madde 330, kanun yollarına başvuran tarafların maddi yükümlülüklerini net biçimde düzenlemektedir. Başvuru öncesi giderlerin hesaplanması, takdir yetkisinin mahkeme tarafından kullanılması ve hukuki danışmanlık, tarafların hak kaybını önlemede hayati önem taşır. Hem şüpheli/sanık hem de mağdur/müşteki, bu süreci bilinçli yöneterek, olası maddi yükleri azaltabilir ve haklarını etkin biçimde koruyabilir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.