Kararların açıklanması ve tebliği
Madde 35 – (1) İlgili tarafın yüzüne karşı verilen karar kendisine açıklanır ve isterse kararın bir örneği de verilir.
(2) Koruma tedbirlerine ilişkin olanlar hariç, aleyhine kanun yoluna başvurulabilecek hâkim veya mahkeme kararları, hazır bulunamayan ilgilisine tebliğ olunur.[1]
(3) İlgili taraf serbest olmayan bir kişi veya tutuklu ise tebliğ edilen karar, kendisine okunup anlatılır.
Kararların Açıklanması ve Tebliği (CMK m.35)
Ceza Muhakemesi Hukuku Kapsamında Ayrıntılı Bir İnceleme
Giriş
Ceza muhakemesi sürecinde alınan kararların taraflara açıklanması ve tebliği, adil yargılanma hakkının ve hukuki güvenliğin en temel unsurlarındandır. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 35. maddesi, kararların ilgililere nasıl bildirileceğini, hangi usul ve esaslara göre açıklanacağını düzenlemektedir. Bu düzenleme, hem şüpheli ve sanıklar hem de mağdur, müşteki ve suçtan zarar görenler açısından son derece önemlidir.
Bu çalışmada, kararların açıklanması ve tebliği süreci detaylandırılacak; şüpheli/sanıklar ile mağdur/müştekilerin hakları ve yükümlülükleri ayrı ayrı değerlendirilecek ve uygulamada karşılaşılan sorunlara değinilecektir.
CMK m.35’in Düzenlemesi
CMK m.35 üç fıkradan oluşmakta olup özetle şu hususları düzenler:
- Kararın Yüze Karşı Açıklanması: İlgili taraf duruşmada hazırsa, karar kendisine açıklanır. Talep edilirse karar örneği verilir.
- Kararın Tebliği: Koruma tedbirlerine ilişkin kararlar hariç olmak üzere, aleyhine kanun yoluna başvurulabilecek mahkeme kararları, hazır bulunmayan ilgilisine tebliğ edilir.
- Tutuklu veya Hürriyeti Kısıtlı Kişilere Tebliğ: Ceza infaz kurumunda bulunan veya özgürlüğü sınırlı kişilere karar tebliğ edildiğinde, karar ayrıca okunup anlatılır.
Şüpheli ve Sanık Açısından Kararların Açıklanması ve Tebliği
1. Kararın Açıklanması
- Duruşmada hazır bulunan sanık veya şüpheliye, hüküm veya ara karar açıkça bildirilir.
- İlgili taraf, karardan hemen haberdar olma hakkına sahiptir.
- Karar, sanığın anlayabileceği şekilde açıklanmalı, gerekirse tercüman aracılığıyla iletilmelidir.
2. Kararın Tebliği
- Sanık duruşmada hazır değilse, karar kendisine usulüne uygun şekilde tebliğ edilmelidir.
- Tebligatın yapılmaması veya usule aykırı yapılması halinde, kanun yoluna başvurma süresi başlamaz.
- Tutuklu sanıklar bakımından, tebliğ edilen karar mutlaka okunmalı ve anlatılmalıdır.
3. Sanığın Yapması Gerekenler
- Karar kendisine tebliğ edildiğinde, kanun yoluna başvurma süresini dikkatle takip etmelidir.
- Tebligatın usulsüz olduğunu düşünüyorsa derhal müdafii ile görüşmelidir.
- Aleyhine verilen kararlara karşı süresinde itiraz, istinaf veya temyiz yoluna başvurmalıdır.
Mağdur, Müşteki ve Suçtan Zarar Gören Açısından Kararların Açıklanması ve Tebliği
1. Kararın Açıklanması
- Mağdur veya müşteki duruşmada hazırsa, karar yüzüne karşı açıklanır.
- Talep etmeleri halinde kararın bir örneği kendilerine verilebilir.
2. Kararın Tebliği
- Mağdur, müşteki veya suçtan zarar gören duruşmada hazır bulunmamışsa, karar kendilerine tebliğ edilmelidir.
- Bu tebligat, hak arama özgürlüğü açısından son derece önemlidir.
3. Mağdur ve Müştekinin Yapması Gerekenler
- Tebliğ edilen karar doğrultusunda, kanun yoluna başvurma süresini dikkatle takip etmelidirler.
- Karar aleyhlerine sonuç doğuruyorsa, süresi içinde itiraz, istinaf veya temyiz yoluna başvurabilirler.
- Hak kaybına uğramamak için uzman bir ceza avukatından destek almaları önemlidir.
Yargıtay’ın Yaklaşımı
Yargıtay kararlarında, kararın usulüne uygun tebliğinin adil yargılanma hakkı açısından vazgeçilmez olduğu sıkça vurgulanmaktadır. Özellikle sanığın yokluğunda verilen kararların usulsüz tebliği, kanun yoluna başvuru hakkını ortadan kaldırmakta ve bu durum hukuka aykırılık sebebi sayılmaktadır.
Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar
- Usulsüz tebligatlar sebebiyle kanun yoluna başvuru süresinin kaçırılması.
- Tutuklulara kararın okunup anlatılmaması.
- Karar örneğinin talep edilmesine rağmen verilmemesi.
- Mağdur ve müştekilere tebligatın yapılmaması nedeniyle hak kayıpları.
Sonuç ve Değerlendirme
CMK m.35 kapsamında kararların açıklanması ve tebliği, hem şüpheli/sanık hem de mağdur/müşteki açısından adil yargılanma hakkının korunması için kritik öneme sahiptir. Usulsüz tebligatlar, kanun yoluna başvuru hakkını zedeleyebileceğinden, tarafların hak kaybına uğramamaları için dikkatli olmaları gerekmektedir. Bu nedenle, tarafların mutlaka uzman bir ceza avukatından hukuki destek almaları önerilmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Karar yüzüme karşı açıklandı, yine de tebliğ edilir mi?
Hayır. Yüzünüze karşı açıklanan karar ayrıca tebliğ edilmez, ancak talep ederseniz yazılı örneği verilir.
2. Tebligat yapılmazsa kanun yoluna başvuru süresi başlar mı?
Başlamaz. Tebligat usulüne uygun yapılmadıkça süre işlemeye başlamaz.
3. Tutuklu sanığa karar nasıl tebliğ edilir?
Tutuklu sanığa karar tebliğ edildikten sonra, karar ayrıca okunup anlatılır.
4. Mağdur karara itiraz edebilir mi?
Evet. Mağdur veya müşteki, aleyhine sonuç doğuran kararlara karşı kanun yoluna başvurabilir.
5. Karar örneğini nasıl alabilirim?
Duruşmada hazır bulunduysanız, talebiniz halinde mahkeme size kararın bir örneğini verecektir.
📌 Bu makale, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 35. maddesi kapsamında hazırlanmıştır. Uygulamada doğabilecek hak kayıplarını önlemek için tarafların ceza hukuku alanında uzman bir avukattan hukuki yardım almaları önemle tavsiye edilmektedir.
[1] 25/5/2005 tarihli ve 5353 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle; bu fıkrada geçen “hukuken geçerli mazerete dayanarak” ibaresi madde metninden çıkarılmış ve “bulanamayan” ibaresi “bulunamayan” olarak değiştirilmiştir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.