Hukuki Makaleler

Karşılaştırmalı Hukukta Mağdurun Davaya Katılma Modeli (CMK.237-243) – Ağır Ceza Avukatı I Avukat Necmettin İlhan

Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.

Kamu davasına katılma

Madde 237 – (1) Mağdur, suçtan zarar gören gerçek ve tüzel kişiler ile malen sorumlu olanlar, ilk derece mahkemesindeki kovuşturma evresinin her aşamasında hüküm verilinceye kadar şikâyetçi olduklarını bildirerek kamu davasına katılabilirler.

(2) Kanun yolu muhakemesinde davaya katılma isteğinde bulunulamaz. Ancak, ilk derece mahkemesinde ileri sürülüp reddolunan veya karara bağlanmayan katılma istekleri, kanun yolu başvurusunda açıkça belirtilmişse incelenip karara bağlanır.

Katılma usulü

Madde 238 – (1) Katılma, kamu davasının açılmasından sonra mahkemeye dilekçe verilmesi veya katılma istemini içeren sözlü başvurunun duruşma tutanağına geçirilmesi suretiyle olur.

(2) Duruşma sırasında şikâyeti belirten ifade üzerine, suçtan zarar görenden davaya katılmak isteyip istemediği sorulur.

(3) Cumhuriyet savcısının, sanık ve varsa müdafiinin dinlenmesinden sonra davaya katılma isteminin uygun olup olmadığına karar verilir.

(4) (Mülga: 18/6/2014 – 6545/103 md.)

Katılanın hakları

Madde 239 – (1) (Değişik: 24/7/2008-5793/41 md.) Mağdur veya suçtan zarar gören davaya katıldığında, cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı veya ısrarlı takip suçları ile kadına karşı işlenen kasten yaralama, işkence veya eziyet suçlarında ve alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda, baro tarafından kendisine avukat görevlendirilmesini isteyebilir.[1]

(2) Mağdur veya suçtan zarar görenin çocuk, sağır ve dilsiz veya kendisini savunamayacak derecede akıl hastası olması halinde avukat görevlendirilmesi için istem aranmaz.

Katılmanın davaya etkisi

Madde 240 – (1) Katılma davayı durdurmaz.

(2) Tarihi belirlenmiş olan duruşma ve yargılama usulüne ilişkin diğer işlemler vaktin darlığından dolayı katılan kimse çağrılamayacak veya kendisine haber verilemeyecek olsa bile belirli gününde yapılır.

Katılmadan önceki kararlara itiraz

Madde 241 – (1) Katılmadan önce verilmiş olan kararlar katılana tebliğ edilmez.

(2) Bu kararlara karşı kanun yoluna başvurabilmesi için Cumhuriyet savcısı için öngörülen sürenin geçmesiyle katılan da başvuru hakkını kaybeder.

Katılanın kanun yoluna başvurması

Madde 242 – (1) Katılan, Cumhuriyet savcısına bağlı olmaksızın kanun yollarına başvurabilir.

(2) Karar, katılanın başvurusu üzerine bozulursa, Cumhuriyet savcısı işi yeniden takip eder.

Katılmanın hükümsüz kalması

Madde 243 – (1) Katılan, vazgeçerse veya ölürse katılma hükümsüz kalır. Mirasçılar, katılanın haklarını takip etmek üzere davaya katılabilirler.

Karşılaştırmalı Hukukta Mağdurun Davaya Katılma Modeli

Ceza muhakemesinde mağdurun veya suçtan zarar görenin yargılamaya katılma hakkı, farklı hukuk sistemlerinde farklı şekilde düzenlenmiştir. Bu karşılaştırmalı analiz, Türk Ceza Muhakemesi Hukuku ile diğer başlıca sistemleri karşılaştırarak avantajlarını ve sınırlılıklarını ortaya koyar.

1. Alman Hukuku

Alman Ceza Muhakemesi Kanunu (StPO) çerçevesinde mağdur, Nebenkläger sıfatıyla davaya katılabilir.

  • Katılma süreci: Mağdur, davaya katılmak için mahkemeye başvurur ve davaya katılma hakkı mahkeme tarafından kabul edilir.
  • Haklar: Mağdur, iddialarını mahkemede ileri sürebilir, delil toplanmasını talep edebilir, tanık sorabilir ve savunmaya müdahil olabilir.
  • Özellik: Alman sistemi, mağdurun davaya katılımını oldukça etkin kılar ve özellikle ağır suçlarda mağdurun adli süreçte aktif rol almasını sağlar.

2. Fransız Hukuku

Fransız Ceza Muhakemesi Kanunu’nda mağdur partie civile olarak adlandırılır.

  • Katılma süreci: Mağdur, davaya katılmak için duruşma açılmadan önce veya duruşma sırasında başvuruda bulunabilir.
  • Haklar: Mağdur, tazminat talep etme, delil sunma ve soru sorma hakkına sahiptir.
  • Özellik: Fransız sistemi, mağdurun hem maddi hem de manevi haklarını korumayı amaçlar. Katılma başvurusu aynı zamanda tazminat talebini de kapsar.

3. Anglo-Sakson Hukuk Sistemleri (İngiltere ve ABD)

Anglo-Sakson ülkelerde mağdurun ceza yargılamasında katılım hakkı sınırlıdır; daha çok victim impact statements veya amici curiae gibi araçlarla sağlanır.

  • Katılma süreci: Mağdur, dava sürecinde doğrudan taraf olamaz; yalnızca cezalandırma aşamasında veya hüküm sonrası süreçte görüş bildirebilir.
  • Haklar: Mağdur, tazminat taleplerini ayrı bir hukuk davası olarak açabilir ve ceza yargılamasında savcının talebini destekleyici bilgi sunabilir.
  • Özellik: Anglo-Sakson sistemleri, mağdurun rolünü sınırlı tutar, davaya katılma yerine mağdurun korunmasını cezai yaptırım aşamasına odaklar.

4. Karşılaştırmalı Değerlendirme

  • Türk Hukuku: Katılma süreci ve hakları bakımından Alman ve Fransız modellerine daha yakındır. Mağdur, davada aktif rol oynayabilir ve bağımsız kanun yollarına başvurabilir.
  • Avrupa Modeli Avantajı: Mağdurun haklarının korunması ve sürece aktif katılımı, adil yargılanma ve maddi gerçeğin ortaya çıkarılması açısından avantaj sağlar.
  • Anglo-Sakson Sistemlerinin Sınırlılığı: Katılmanın sınırlı olması, mağdurun sürece etkin şekilde müdahil olamamasına neden olur.

Uzman Ceza Avukatının Önemi – Karşılaştırmalı Perspektif

Karşılaştırmalı hukuk analizi, Türk sistemi ile Avrupa modelleri arasındaki paralellikleri ve Anglo-Sakson sistemlerindeki farklılığı ortaya koymaktadır.

  • Sanık müdafi açısından: Katılma talebine ilişkin itiraz stratejileri daha etkin uygulanabilir.
  • Mağdur vekili açısından: Mağdur, Avrupa modeline uygun olarak aktif katılım göstererek hak kaybını önleyebilir.
  • SEO ve akademik değer açısından: Karşılaştırmalı analiz, makaleyi dergi ve araştırma yayınları için referans niteliğine yükseltir.

SSS – Karşılaştırmalı Hukuk Perspektifi

1. Türk sistemi hangi ülke modellerine yakındır?
Alman ve Fransız hukuk sistemlerine daha yakındır; mağdur davaya aktif şekilde katılabilir.

2. Anglo-Sakson ülkelerinde mağdurun davaya katılma hakkı var mıdır?
Hayır, sınırlıdır; yalnızca cezalandırma aşamasında görüş bildirebilir veya ayrı tazminat davası açabilir.

3. Mağdurun kanun yollarına başvurma hakkı diğer sistemlerde nasıl?
Türk hukukunda bağımsızdır; Alman ve Fransız hukukunda da katılma başvurusuna bağlı olarak kanun yoluna başvurabilir. Anglo-Sakson sisteminde doğrudan katılma hakkı sınırlıdır.


[1] 12/5/2022 tarihli ve 7406 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “cinsel saldırı suçu ile” ibaresi “cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı veya ısrarlı takip suçları ile kadına karşı işlenen kasten yaralama, işkence veya eziyet suçlarında ve” şeklinde değiştirilmiştir.

 Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri
Ankara Ağır Ceza Avukatı:Avukat Necmettin İlhan
Telefon :0312 4671882 – 0505 3522337
Adres:Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara
Mail:ncm.ilhan@gmail.com.tr
Hizmet Alanları:Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku

UYARI

Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.

KVKK AYDINLATMA METNİ

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir