Müsaderede zamanaşımı
Madde 70- (1) Müsadereye ilişkin hüküm, kesinleşmeden itibaren yirmi yıl geçtikten sonra infaz edilmez.
GEREKÇE:
Bir güvenlik tedbiri olarak öngörülen müsadere açısından ayrı bir zamanaşımı süresi belirlenmiştir.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Bu maddenin karşılığı bulunmamaktadır.
AÇIKLAMALAR
Müsadere Zamanaşımı: TCK 70. Madde Kapsamında Değerlendirme
Giriş
Ceza hukukunda müsadere, suçtan doğrudan elde edilen veya suçun işlenmesinde kullanılan eşyanın devlet tarafından malvarlığına geçirilmesi anlamına gelir. Müsadere hükümleri, hem suça konu eşyaların kontrolü hem de suçun önlenmesi bakımından kritik öneme sahiptir. Bu bağlamda, 7242 sayılı Yaptırım ve Tedbirler Ceza Kanunu (TCK) 70. maddesinde, müsadere zamanaşımına ilişkin düzenlemeler yer almaktadır. Bu makalede, müsadere zamanaşımı kavramı ayrıntılı olarak incelenmekte, uygulamada karşılaşılan sorunlar ve mevzuat analizi yapılmaktadır.
Müsadere Zamanaşımının Kavramsal Çerçevesi
TCK’nın 70. maddesine göre, müsadereye ilişkin hükümler, hükmün kesinleşmesinden itibaren 20 yıl geçtikten sonra infaz edilemez (TCK, m.70). Burada önemli bir husus, müsadere zamanaşımının dava zamanaşımı ile karıştırılmaması gerektiğidir.
- Dava zamanaşımı, müsadereye konu olan suç için geçerli olan zamanaşımı süresine tabi iken,
- Müsadere zamanaşımı, kesinleşmiş hükümle eşyanın müsaderesine ilişkin kararın infazına ilişkin bir süreyi ifade eder.
Bu bağlamda, müsadere zamanaşımı, kararın kesinleştiği tarihten itibaren başlar ve 20 yıl olarak belirlenmiştir (Kara, 2020).
Müsadere Zamanaşımının Başlangıcı ve Kesilmesi
Müsadere zamanaşımı süresinin başlangıcı, kesin hükmün kesinleştiği tarihtir. TCK’da müsadere zamanaşımını kesen veya durduran herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle;
- Sanığın yakalanması,
- Ceza infazı için yapılan tebligatlar,
- Veya suçun işlenmesi gibi kasıtlı hallerin varlığı,
gibi nedenlerle ceza zamanaşımı kesilse bile, müsadere zamanaşımı kesilmemektedir (Özdemir, 2018).
Bu durum, müsadere kararlarının yerine getirilmesinde hukuki kesinlik sağlar ve devletin malvarlığına geçen suç eşyalarının uzun süre sahipsiz kalmasını önler.
Müsadere Zamanaşımının Kapsamı ve Sınırlamaları
TCK 70. madde kapsamında, yerine getirme zamanaşımına tabi olan müsadere hükümleri, suçta kullanılan veya suçun işlenmesiyle elde edilen eşyanın müsaderesi ile sınırlıdır. Burada dikkate alınması gereken hususlar şunlardır:
- Suçun işlenmesinde kullanılan veya elde edilen eşya, TCK’da belirlenen süre içinde müsadere edilmezse, sahibine iade edilebilir.
- Ancak, üretimi, bulundurulması, kullanılması, taşınması, alım ve satımı suç oluşturan eşyanın müsaderesi hakkında zamanaşımı hükümleri uygulanmaz.
Örneğin, uyuşturucu madde gibi suç konusu eşyaların müsaderesinde zamanaşımı uygulanması, kamu düzeni ve genel sağlık açısından sakıncalıdır. Zira, müsadere kararı zamanaşımına uğradığında, ele geçirilen esrar maddesinin iadesi söz konusu olamayacaktır (Altan, 2019).
Bu nedenle, TCK 70. maddenin, özellikle 50/4. madde ile birlikte, eşya dışındaki eşya ve kazancın müsaderesi için geçerli olduğu değerlendirilmelidir.
Uygulamadaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Müsadere zamanaşımı konusunda uygulamada karşılaşılan temel sorunlar şunlardır:
- Zamanaşımının sona ermesiyle birlikte müsadere edilecek eşyanın sahibine iadesi durumunda kamu düzeninin zarar görmesi.
- Zamanaşımını durduran veya kesen nedenlerin düzenlenmemesi, bu konuda hukuki belirsizliğe yol açması.
- Özellikle uyuşturucu ve benzeri suçlarda müsadere süresinin sınırsız tutulmasının gerekliliği.
Çözüm olarak, TCK’nın müsadere zamanaşımı hükümlerinde, kamu düzeni ve suç türlerine göre ayrıntılı düzenlemelerin yapılması önerilmektedir (Demir, 2021).
Sonuç
Müsadere zamanaşımı, TCK’nın 70. maddesinde hüküm altına alınmış olup, kesinleşmiş müsadere kararlarının infazına ilişkin 20 yıllık süreyi kapsamaktadır. Bu süre, dava zamanaşımı ile karıştırılmamalı ve suçun niteliğine göre zamanaşımı hükümlerinin farklılık gösterdiği dikkate alınmalıdır. Mevcut düzenlemede müsadere zamanaşımını kesen veya durduran nedenlerin olmaması, uygulamada hukuki güvenliği sağlamaktadır. Ancak kamu düzeni gereği, özellikle uyuşturucu maddelerin müsaderesinde zamanaşımı uygulanmaması gerektiği açıktır. Bu alanda daha net ve kapsamlı düzenlemelerin yapılması, hukuki uygulamada yaşanan sorunların çözümüne katkı sağlayacaktır.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.