Müstehcenlik
Madde 226- (1) a) Bir çocuğa müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünleri veren ya da bunların içeriğini gösteren, okuyan, okutan veya dinleten,
b) Bunların içeriklerini çocukların girebileceği veya görebileceği yerlerde ya da alenen gösteren, görülebilecek şekilde sergileyen, okuyan, okutan, söyleyen, söyleten,
c) Bu ürünleri, içeriğine vakıf olunabilecek şekilde satışa veya kiraya arz eden,
d) Bu ürünleri, bunların satışına mahsus alışveriş yerleri dışında, satışa arz eden, satan veya kiraya veren,
e) Bu ürünleri, sair mal veya hizmet satışları yanında veya dolayısıyla bedelsiz olarak veren veya dağıtan,
f) Bu ürünlerin reklamını yapan,
Kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Müstehcen görüntü, yazı veya sözleri basın ve yayın yolu ile yayınlayan veya yayınlanmasına aracılık eden kişi altı aydan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(3) Müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünlerin üretiminde çocukları, temsili çocuk görüntülerini veya çocuk gibi görünen kişileri kullanan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu ürünleri ülkeye sokan, çoğaltan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, ihraç eden, bulunduran ya da başkalarının kullanımına sunan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(4) Şiddet kullanılarak, hayvanlarla, ölmüş insan bedeni üzerinde veya doğal olmayan yoldan yapılan cinsel davranışlara ilişkin yazı, ses veya görüntüleri içeren ürünleri üreten, ülkeye sokan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, başkalarının kullanımına sunan veya bulunduran kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(5) Üç ve dördüncü fıkralardaki ürünlerin içeriğini basın ve yayın yolu ile yayınlayan veya yayınlanmasına aracılık eden ya da çocukların görmesini, dinlemesini veya okumasını sağlayan kişi, altı yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(6) Bu suçlardan dolayı, tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
(7) Bu madde hükümleri, bilimsel eserlerle; üçüncü fıkra hariç olmak ve çocuklara ulaşması engellenmek koşuluyla, sanatsal ve edebi değeri olan eserler hakkında uygulanmaz.
GEREKÇE:
Madde metninde, müstehcenlik ve çocukların bu tür zararlı yayınlara karşı korunmasına ilişkin hükümler düzenlenmiştir. Normatif (değerlendirilebilir) bir unsur niteliğini taşıyan müstehcenlik kavramının içeriğinin belirlenmesinde, toplumda egemen olan değer ölçüleri ve yukarıdaki madde gerekçesinde hayasızca hareketler kavramına yönelik olarak yapılan açıklamalar, göz önünde bulundurulmalıdır.
Maddenin birinci fıkrasında müstehcenlikle ilgili çeşitli davranışlar, suç olarak tanımlanmıştır. Fıkranın (a) bendinde, bir çocuğa müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünlerin verilmesi ya da bunların içeriğinin gösterilmesi, okunması, okutulması veya dinletilmesi; (b) bendinde ise, bunların içeriklerini çocukların girebileceği veya görebileceği yerlerde ya da alenen gösterilmesi, görülebilecek şekilde sergilenmesi, okunması, okutulması, söylenmesi veya söyletilmesi, suç olarak tanımlanmıştır.
Fıkranın (c) bendine göre, müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünlerin, içeriğine vakıf olunabilecek şekilde satışa veya kiraya arzedilmesi, suç oluşturmaktadır. (d) bendine göre, bu ürünler, ancak, bunların satışına özgü alışveriş yerlerinde, erişkin kişilere satılabilir veya kiraya verilebilir. Bu itibarla, müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünlerin satışına mahsus alışveriş yerleri dışında, satışa veya kiraya arzedilmesi, satılması veya kiraya verilmesi, suç olarak tanımlanmıştır.
Fıkranın (e) ve (f) bentlerine göre; müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünlerin, sair mal veya hizmet satışları yanında veya dolayısıyla bedelsiz olarak başkalarına verilmesi veya dağıtılması ya da reklamının yapılması, suç oluşturacaktır.
Seçimlik hareketler olan bu fiillerin işlenmesi suretiyle bir kazanç elde edilebileceği için, bu suçun karşılığında hapis cezasının yanı sıra adlî para cezası da öngörülmüştür.
Maddenin ikinci fıkrasında, müstehcen görüntü, yazı veya sözlerin basın ve yayın yolu ile yayınlanması veya yayınlanmasına aracılık edilmesi, ayrı bir suç olarak tanımlanmıştır.
Üçüncü fıkrada, müstehcenliğe karşı çocukları korumaya yönelik iki ayrı suç tanımına yer verilmiştir. Bunlardan birincisi; müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünlerin üretiminde çocukların kullanılması suretiyle oluşmaktadır. İkinci suçu ise, bu ürünlerin ülkeye sokulması, çoğaltılması, satışa arzı, satışı, nakli, depolanması, ihracı, bulundurulması ya da başkalarının kullanımına sunulması fiillerinden birinin işlenmesiyle oluşmaktadır.
Dördüncü fıkraya göre; şiddet kullanılarak, hayvanlarla, ölmüş insan bedeni üzerinde veya doğal olmayan yoldan yapılan cinsel davranışlara ilişkin yazı, ses veya görüntüleri içeren ürünlerin üretilmesi, ülkeye sokulması, satışa arzı, satışı, nakli, depolanması, başkalarının kullanımına sunulması veya bulundurulması fiilleri suç oluşturmaktadır. Bu hükümle, belirtilen içerikte olan ürünler açısından mutlak bir yasak getirilmiştir.
Maddenin beşinci fıkrasına göre; üç ve dördüncü fıkralardaki suçların konusunu oluşturan ve müstehcenlik bakımından mutlak yasak kapsamına giren ürünlerin içeriğinin basın ve yayın yolu ile yayınlanması, yayınlanmasına aracılık edilmesi ya da çocukların görmesinin, dinlemesinin veya okumasının sağlanması, ayrı bir suç oluşturmaktadır.
Son fıkrada ise, bu madde kapsamında tanımlanan suçlardan dolayı, tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunacağı kabul edilmiştir.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 426 –(Değişik: 6/3/1986-3266/10 md.)
Halkın ar ve haya duygularını inciten veya cinsi arzuları tahrik ve istismar eder nitelikte genel ahlaka aykırı;
1 – Her nevi kitap, gazete, risale, mecmua, varaka, makale, ilan, resim, tasvir, plak, afiş, pankart, televizyon ve teyp bantları, fotoğraf, sinema veya projeksiyon filmlerini veya diğer anlatım araç ve gereçleri ile eşyayı teşhir eden veya ettirenler, bilerek dağıtanlar, satanlar veya dağıttıran veya sattıranlar, veyahut ticaret veya dağıtım veya teşhir kastıyla tersim, tasvir, hak, imal veya tab veya teksir veya imla eden veya ettirenler yahut ithal veya ihraç veya Türkiye dahilinde bir mahalden diğer mahalle nakleden veya ettirenler ve bunlar üzerinde her ne suretle olursa olsun muamelede bulunanlar veya bunların ticaretini kolaylaştırmak maksadıyla bu fiilleri icra edenler veya bu kabil anlatım araç ve gereçlerini vasıtalı veya vasıtasız şekilde tedarik edenler veya tedarik ettirenler, tedarik edilebileceğini bildirenler veya tedarik edeceğini ilan edenler veya ilan ettirenler,
2 – Eser ve mevzuları tiyatro veya sinema veya radyo yahut televizyonlarda veyahut umumi mahallerde temsil eden veya ettirenler,
3 – Hitabeleri umuma açık yerlerde veya umumi mahallerde irad edenler,
İki milyon liradan on milyon liraya kadar ağır para cezasıyle cezalandırılırlar.
(Değişik: 11/5/1988-3445/2. md.) Bu fiillerin 5680 sayılı Basın Kanununun 3 üncü maddesinde belirtilen mevkuteler vasıtasıyla işlenmesi halinde sahiplerine,mevkute bir aydan az süreli ise bir önceki ay ortalama fiili satış miktarının, aylık veya bir aydan fazla süreli ise bir önceki fiili satış miktarının toplam satış bedeli tutarının yüzde doksanı kadar ağır para cezası verilir. Ancak bu ceza otuzmilyon liradan az olamaz. Bu mevkutelerin sorumlu müdürlerine, sahiplerine verilecek cezanın yarısı uygulanır.
(Ek : 30/07/2003-4963/3 md.) Bilim ve sanat eserleri ile edebi değere sahip olan eserler bu madde kapsamı dışındadır.
Madde 427 –(Değişik: 6/3/1986-3266/11 md.)
Neşir veya tevzi edilmek üzere, halkın ar veya haya duygularını inciten veya cinsi arzuları tahrik ve istismar eder nitelikte genel ahlaka aykırı kitap, makale, varaka ve ilan yazanlar ile bu kabil makale,yazı ve resimleri ihtiva eden gazete ve mecmua gibi mevkutelerin sahipleri ve mevkute tanımına girmeyen basılmış eserler yayınlatanları hakkında. 426 ncı maddedeki cezalara hükmolunur. Bu mevkutelerin sorumlu müdürleri hakkında ise bu cezanın yarısı uygulanır.
426 ncı madde ile bu maddede yazılı evrak ve eşya müsadere olunur.
Madde 428-(Değişik: 6/3/1986-3266/12 md.)
Halkın ar ve haya duygularını inciten veya cinsi arzuları tahrik ve istismar eder nitelikte,genel ahlaka aykırı şarkıları alenen söyleyenler veya plakları, teyp bantlarını çalanlar veya umumi adaba aykırı veya bir şahıs veya bir heyetin, namus ve haysiyetini muhil beyanat ve sözlerle gazete, risale ve diğer evrak satanlar iki milyon liradan on milyon liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılırlar.
Bu madde ile 426 ve 427 nci maddelerdeki suçlardan doğan davalar en geç iki ay içinde sonuçlandırılır.
426 ve 427 nci maddeler ile bu maddedeki ağır para cezalarının tatbikinde,19 uncu maddedeki aşağı ve yukarı hadlerle ilgili hüküm uygulanmaz.
AÇIKLAMALAR
Müstehcenlik Suçu ve Türk Ceza Kanunu Madde 226’nın Detaylı Analizi
Giriş
Türk Ceza Kanunu (TCK) Madde 226, müstehcenlik suçlarını kapsamlı biçimde düzenlemekte olup, özellikle çocukların korunmasına yönelik özel hükümler içermektedir. Bu makalede, Madde 226’nın ilgili fıkraları detaylandırılarak suçun kapsamı, ceza yaptırımları, istisnalar ve güncel hukuki yorumlar çerçevesinde incelenmiştir. Ayrıca, madde kapsamında sıkça sorulan sorulara yanıtlar verilmiştir.
1. Müstehcenlik Suçunun Tanımı ve Kapsamı
TCK Madde 226, müstehcen içerikli ürünlerin üretimi, dağıtımı, satışı ve yayınlanması gibi faaliyetleri suç olarak tanımlamaktadır. Müstehcenlik, toplumun genel ahlak yapısını bozabilecek ve özellikle çocukların psikolojik gelişimini olumsuz etkileyebilecek her türlü yazılı, sözlü veya görsel içeriği kapsamaktadır (Aydın, 2020).
1.1. Çocukların Korunması
Madde 226’nın ilk fıkrasında çocukların müstehcen içeriklere maruz kalmasının önlenmesi esas alınmıştır. Çocuklara yönelik müstehcen materyallerin verilmesi, gösterilmesi veya okutulması ağır yaptırımlara bağlanmıştır (Kaya, 2022).
2. TCK Madde 226’nın Fıkralarına Göre Cezai Hükümler
2.1. Birinci Fıkra: Çocuklara Yönelik Müstehcenlik
- Fiiller: Çocuklara müstehcen içeriklerin verilmesi, gösterilmesi, okutulması, dinletilmesi,
- Ceza: Altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası (Türk Ceza Kanunu, 2004).
2.2. İkinci Fıkra: Basın ve Yayın Yoluyla Müstehcenlik
- Fiiller: Müstehcen içeriklerin basın-yayın yoluyla yayınlanması veya aracılık edilmesi,
- Ceza: Altı aydan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası.
2.3. Üçüncü Fıkra: Çocukları İçeren Müstehcen Ürünler
- Fiiller: Çocukların ya da temsili çocukların kullanıldığı müstehcen ürünlerin üretimi, ülkeye sokulması, satılması vb.
- Ceza: Beş yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası.
2.4. Dördüncü Fıkra: Şiddet ve Doğal Olmayan Cinsel Davranışları İçeren Ürünler
- Fiiller: Şiddet kullanılarak, hayvanlarla, ölmüş insan bedeni üzerinde veya doğal olmayan yoldan yapılan cinsel davranışlara ilişkin ürünlerin üretimi ve dağıtımı,
- Ceza: Bir yıldan dört yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası.
2.5. Beşinci Fıkra: Yayın Yoluyla Şiddet ve Doğal Olmayan Cinsel İçeriklerin Yayılması
- Fiiller: Üçüncü ve dördüncü fıkralarda belirtilen içeriklerin yayın yoluyla yayılması ve çocukların erişimine açılması,
- Ceza: Altı yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası.
3. Güvenlik Tedbirleri ve Tüzel Kişiler
Madde 226/6 hükmü ile, müstehcenlik suçlarına ilişkin olarak tüzel kişiler hakkında da güvenlik tedbirleri uygulanabilir (Öztürk, 2019). Bu tedbirler, suçun önlenmesi ve toplumsal zararların giderilmesi açısından önem taşımaktadır.
4. İstisnalar: Sanatsal, Edebi ve Bilimsel Eserler
Madde 226/7, bilimsel eserler ile sanatsal ve edebi değeri olan eserlerin bu maddeden muaf olduğunu belirtmektedir. Ancak bu istisna, çocukları içeren müstehcen içeriklere ilişkin üçüncü fıkra için geçerli değildir. Bu ayrım, ifade özgürlüğü ile toplumun korunması arasında denge kurmaktadır (Demir, 2021).
5. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ve Yargı Kararları
Yargıtay kararlarında, özellikle çocukların temsili ya da çocuk gibi görünen kişilerin kullanıldığı müstehcen içeriklerin tespiti ve yaptırımlarının uygulanması dikkatle ele alınmaktadır. Ayrıca, sanatsal ve bilimsel eserlerin kapsamı hakkında farklı yorumlar bulunmaktadır.
6. Sonuç
TCK Madde 226, müstehcenlik suçlarını geniş kapsamlı düzenleyerek, özellikle çocukların korunmasına öncelik vermektedir. Ceza yaptırımları, suçun niteliğine göre değişmekte ve toplumun ahlaki değerleriyle çocukların güvenliği gözetilmektedir. Bu madde, teknolojinin gelişimiyle artan içerik çeşitliliğine karşı güncel yorumlarla uygulanmaya devam etmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S1: Müstehcenlik suçunda çocuklara yönelik içeriklerin cezası nedir?
C1: Çocuklara müstehcen görüntü, yazı veya sözleri veren veya gösteren kişi 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ve adli para cezası ile cezalandırılır (TCK Madde 226/1).
S2: Sanatsal ya da bilimsel eserler müstehcenlik suçuna girer mi?
C2: Bilimsel eserler ile sanatsal ve edebi değeri olan eserler, çocukları içeren müstehcen içerikler hariç, madde kapsamı dışındadır (TCK Madde 226/7).
S3: Basın-yayın yoluyla müstehcen içerik yayınlayanlara ne ceza verilir?
C3: Altı aydan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası uygulanır (TCK Madde 226/2).
S4: Şiddet içeren veya doğal olmayan cinsel davranışları içeren içerikler için ceza ne kadardır?
C4: Bir yıldan dört yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası verilir (TCK Madde 226/4).
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.