Resmen teslim olunan mala elkonulması ve bozulması
Madde 290- (1) Hükmen hak sahiplerine teslim edilen taşınmaz mallara tekrar elkoyan kimseye üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Muhafaza edilmek üzere başkasına resmen teslim olunan rehinli veya hacizli veya herhangi bir nedenle elkonulmuş olan taşınır malın bu kişinin elinden rızası dışında alınması halinde hırsızlık, cebren alınması halinde yağma, hileyle alınması halinde dolandırıcılık, tahrip edilmesi halinde mala zarar verme suçuna ilişkin hükümler uygulanır. Kişinin bu malın sahibi olması halinde, verilecek cezanın yarısından dörtte üçüne kadarı indirilir.
GEREKÇE:
Maddenin birinci fıkrasında, hükmen hak sahiplerine teslim edilen taşınmaz mallara tekrar elkonulması suç olarak tanımlanmıştır.
İkinci fıkrada ise, muhafaza edilmek üzere başkasına resmen teslim edilen taşınır malların alınması veya tahrip edilmesini veya ortadan kaldırılması hâlinde, nasıl cezaya hükmedileceği belirtilmiştir. Keza, bu fıkrada, kişinin bu malın sahibi olması hâlinde verilecek cezada yapılacak olan indirim oranı belirlenmiştir.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 309 – (Değişik: 11/6/1936-3038/1 md.)
Hükmen yedi nezolunup da müstahiklerine teslim kılınan gayrimenkul malları tekrar zaptu işgal eden kimse iki aydan bir seneye kadar hapsolunur.
Muhafaza edilmek üzere başkasına resmen teslim olunan merhun veya mahcuz veya her hangi bir sebeple vaz’ıyet edilmiş olan menkul malını alan veya tahrib veya telef eden kimse bir aydan bir seneye kadar hapsolunur.
Bundan evvelki fıkrada yazılı cürüm, muhafızının müsamahasından ileri gelmişse on liradan yüz liraya kadar ağır para cezasile cezalandırılır.
Madde 310 – Yukarıdaki maddede yazılan ahval, mühür bozmak veya birden ziyade silahlı kimseler tarafından cebir ve şiddet kullanmak suretiyle icra edilirse fail altı aydan beş seneye kadar hapsolunur.
AÇIKLAMALAR
Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması ve Bozulması Suçu: TCK m. 290 Analizi
Özet
Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 290. maddesi, hukuka aykırı şekilde resmen teslim edilen taşınmaz ve taşınır mallara elkonulması veya tahrip edilmesini suç olarak düzenlemektedir. Bu makalede, suçun unsurları, cezai yaptırımı, mağdur ve şüpheli açısından uygulanacak hukuki süreçler ile pratik önlemler detaylandırılmıştır. Makale ayrıca, Yargıtay içtihatları çerçevesinde ceza hukukundaki uygulamalara ışık tutmaktadır.
Anahtar Kelimeler: TCK 290, muhafaza edilen mal, elkonulma, taşınır taşınmaz, ceza hukuku, mağdur hakları
1. Giriş
Mülkiyet ve tasarruf güvenliği, ceza hukukunun koruma alanında temel bir ilkedir. TCK m. 290, özellikle resmen teslim edilen veya muhafaza amacıyla elkonulan malların hukuka aykırı şekilde tasarruf edilmesini veya tahrip edilmesini düzenleyerek, mülkiyet hakkını ve kamu düzenini korumayı amaçlar.
2. Suçun Tanımı ve Unsurları
2.1. Suçun Konusu
TCK m. 290, iki farklı durumu kapsar:
- Hükmen hak sahiplerine teslim edilen taşınmaz malların tekrar elkonulması.
- Muhafaza edilmek üzere resmen teslim edilen taşınır malların rıza dışı alınması, cebren alınması, hileyle alınması veya tahrip edilmesi.
2.2. Fail ve Mağdur
- Fail: Malı hukuka aykırı şekilde elkonulan kişi veya taşınmaz malı tekrar el koyan kişi.
- Mağdur: Malın asli hak sahibi veya resmi olarak malın muhafazasından sorumlu kişi.
2.3. Hukuki Unsurlar
- Kast unsuru: Failin mal üzerinde yetkisiz tasarrufta bulunması.
- Fiil: El koyma, hırsızlık, dolandırıcılık, yağma veya mala zarar verme.
- Sonuç: Malın elden çıkması veya tahrip edilmesi.
3. Cezai Yaptırımlar
- Taşınmaz malın tekrar elkonulması: 3 aydan 1 yıla kadar hapis.
- Taşınır malın hukuka aykırı tasarrufu veya tahribi:
- Hırsızlık, yağma, dolandırıcılık veya mala zarar verme hükümleri uygulanır.
- Malın sahibi olan fail: Cezada yarı ile üçte üç oranında indirim.
4. Suçtan Zarar Görenler İçin Hukuki Yol Haritası
- İhbar ve Şikayet: Suçun işlendiğini fark eden mağdur, durumu derhal kolluk kuvvetlerine veya savcılığa bildirmelidir.
- Delil Toplama: Teslim belgeleri, fotoğraflar, tanık ifadeleri ve resmi yazışmalar.
- Avukat Desteği: Alanında uzman bir ceza avukatı ile iletişime geçilerek, suç duyurusu ve mağdur hakları hukuki süreçte korunur.
5. Suç İsnat Edilenler İçin Tavsiyeler
- Savunma Hazırlığı: Suç isnadına karşı, resmi teslim belgeleri ve tanık beyanları ile savunma hazırlanmalıdır.
- Hakların Korunması: Avukat aracılığıyla soruşturma ve kovuşturma aşamasında haklar güvence altına alınır.
- Cezai İndirim Koşulları: Malın sahibi olduğunun tespiti halinde TCK m. 290/2 uyarınca ceza indirimi talep edilebilir.
6. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S: Resmen teslim edilen taşınmaz malı tekrar almak suç mu?
C: Evet, TCK m. 290/1 uyarınca 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası öngörülür.
S: Taşınır malın tahrip edilmesi hangi suç kapsamında değerlendirilir?
C: Mala zarar verme, hırsızlık, dolandırıcılık veya yağma hükümleri uygulanır.
S: Fail, malın sahibi ise ceza düşer mi?
C: Evet, TCK m. 290/2 uyarınca verilecek ceza yarı ile dörtte üç oranında indirilir.
S: Mağdur, malı geri almak için hangi yolları izlemelidir?
C: Kolluk kuvvetlerine şikayet, savcılığa suç duyurusu ve delillerin toplanması.
7. Sonuç
TCK m. 290, mülkiyet ve muhafaza edilen malların hukuka aykırı tasarruf ve tahribini önlemeyi hedefleyen önemli bir düzenlemedir. Suçtan zarar görenler ve suç isnat edilenler için hukuki süreçler farklıdır. Her iki tarafın da alanında uzman ceza avukatlarından destek alması, hak ve yükümlülüklerini doğru şekilde kullanmaları açısından kritik öneme sahiptir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.