Sanığın yokluğunda duruşma
Madde 195 – (1) Suç, yalnız veya birlikte adlî para cezasını veya müsadereyi gerektirmekte ise; sanık gelmese bile duruşma yapılabilir. Bu gibi hâllerde sanığa gönderilecek davetiyede gelmese de duruşmanın yapılacağı yazılır.
Sanığın Yokluğunda Duruşma: CMK 195 ve Uygulama Rehberi
Giriş
Ceza muhakemesi sürecinde sanığın duruşmaya katılımı esastır. Ancak bazı durumlarda, özellikle adlî para cezası veya müsadereye ilişkin suçlarda, sanığın yokluğunda duruşma yapılabilmektedir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 195. maddesi, bu durumu düzenlemekte ve duruşmanın sanık gelmese bile yapılabileceğini hükme bağlamaktadır. Bu makalede, sanığın yokluğunda duruşmanın kapsamı, süreci, şüpheli/sanık ve mağdur/müşteki açısından yükümlülükler, dikkat edilmesi gereken hususlar ve hukuki destek gerekliliği detaylı olarak incelenecektir.
CMK 195’in Amacı ve Kapsamı
Madde 195 uyarınca:
- Suç yalnızca adlî para cezası veya müsadereyi gerektiriyorsa, sanık gelmese bile duruşma yapılabilir.
- Duruşmaya gelmese bile sanığa gönderilecek davetiyede duruşmanın yapılacağı açıkça belirtilir.
Bu düzenleme, özellikle ceza muhakemesinde sürecin gecikmesini önlemeyi ve basit nitelikteki suçlarda yargılamanın etkinliğini artırmayı amaçlamaktadır.
Sanığın Yokluğunda Duruşmanın İşleyişi
1. Duruşma Çağrısı
- Sanığa gönderilen davetiye açık ve anlaşılır olmalıdır.
- Duyuruda, sanığın gelmese bile duruşmanın yapılacağı kesin biçimde belirtilir.
2. Duruşma Yönetimi
- Mahkeme, sanığın yokluğunda duruşmayı yürütür.
- Sanığın yokluğu, dava sürecini durdurmaz; deliller değerlendirilir ve karar verilebilir.
3. Karar ve Tebligat
- Duruşma sonucunda verilen karar, sanığa tebliğ edilir.
- Sanık, kararın kendisine bildirilmesinden itibaren itiraz veya temyiz haklarını kullanabilir.
Şüpheli/Sanık Açısından Yükümlülükler
- Duruşmaya gelme zorunluluğu bulunduğu durumlarda mazereti varsa mahkemeye bildirilmelidir.
- Gelmediği durumlarda, duruşmada alınan karar kendisine tebliğ edilecektir.
- Hukuki haklarını korumak için uzman bir ceza avukatından destek alması önerilir.
Uzman Avukat Desteği Neden Önemli?
- Hak kaybını önler,
- Temsil ve savunmayı etkin şekilde yürütür,
- Karar sonrası itiraz süreçlerinde rehberlik sağlar.
Mağdur / Müşteki Açısından Yükümlülükler
- Mağdur, duruşmaya katılma hakkına sahiptir; özellikle adlî para cezası veya müsadereye ilişkin davalarda bu önemlidir.
- Katılamadığı durumlarda, duruşma tutanakları ve mahkeme kararları hakkında bilgilendirme talep edebilir.
- Şikâyet ve taleplerin hukuki çerçevede iletilmesi için ceza avukatı desteği almalıdır.
Özel Durumlar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Sanık, duruşmaya gelmese bile sürecin durmadığı unutulmamalıdır.
- Duruşma sonucunda verilen karar, sanığın yokluğunda dahi geçerlidir ve itiraz süreleri işlemeye başlar.
- Müsadere veya adlî para cezası gibi yaptırımlar söz konusu olduğunda, hak kaybı yaşamamak için hukuki danışmanlık kritik önem taşır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S: Sanık gelmezse duruşma neden yapılır?
C: CMK 195’e göre, yalnızca adlî para cezası veya müsadere gerektiren suçlarda, duruşmanın gecikmemesi ve sürecin etkin yürütülmesi için duruşma yapılır.
S: Sanığın gelmemesi kararın geçerliliğini etkiler mi?
C: Hayır. Sanık gelmese de duruşma geçerlidir ve karar hukuken bağlayıcıdır.
S: Mağdur duruşmaya katılamazsa ne yapmalı?
C: Tutanağa ve karara ilişkin bilgilendirme talep edebilir ve gerekirse avukat aracılığıyla süreçte temsil edilebilir.
S: Hukuki destek almak zorunlu mu?
C: Zorunlu olmasa da, hak kaybını önlemek ve süreçleri doğru yönetmek için uzman ceza avukatı desteği kritik önemdedir.
Sonuç
CMK 195, sanığın yokluğunda duruşmanın yapılabilmesine imkân tanıyarak yargılamanın etkinliğini artırır. Ancak hem sanık hem de mağdur açısından hukuki süreçlerin doğru takip edilmesi ve hak kaybının önlenmesi için uzman ceza avukatının rehberliği şarttır. Duruşmaya katılım, mazeret bildirme, karar ve itiraz süreçlerinin doğru yönetilmesi, adil yargılanma ilkesinin korunmasına katkı sağlar.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.