Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.
Tazminat isteyemeyecek kişiler
Madde 144 – (1) Kanuna uygun olarak yakalanan, adli kontrol altına alınan veya tutuklanan kişilerden aşağıda belirtilenler tazminat isteyemezler:[1]
a) (Mülga: 11/4/2013-6459/18 md.)
b) Tazminata hak kazanmadığı hâlde, sonradan yürürlüğe giren ve lehte düzenlemeler getiren kanun gereği, durumları tazminat istemeye uygun hâle dönüşenler.
c) Genel veya özel af, şikâyetten vazgeçme, uzlaşma gibi nedenlerle hakkında kovuşturmaya yer olmadığına veya davanın düşmesine karar verilen veya kamu davası geçici olarak durdurulan veya kamu davası ertelenen veya düşürülenler.
d) Kusur yeteneğinin bulunmaması nedeniyle hakkında ceza verilmesine yer olmadığına karar verilenler.
e) Adlî makamlar huzurunda gerçek dışı beyanla suç işlediğini veya suça katıldığını bildirerek gözaltına alınmasına, adli kontrol altına alınmasına veya tutuklanmasına neden olanlar.
Tazminat İstemeyecek Kişiler: CMK m.144 Çerçevesinde Hukuki Analiz
Giriş
Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) tazminat hükümleri, suç isnadı nedeniyle mağduriyet yaşayan kişilerin haklarını korumayı amaçlamaktadır. Ancak CMK m.144, bazı durumlarda kişilerin tazminat talep edemeyeceğini açıkça düzenlemektedir. Bu madde, hem adlî süreçlerin etkinliğini korumak hem de kötü niyetli başvuruların önüne geçmek açısından büyük önem taşımaktadır.
Bu makalede, m.144 kapsamında tazminat talep edemeyecek kişiler detaylı biçimde incelenmekte, şüpheli/sanık ve mağdur/müşteki açısından yapılması gerekenler açıklanmakta ve hukuki süreçte uzman ceza avukatı desteğinin önemi vurgulanmaktadır.
CMK m.144 Kapsamında Tazminat İstemeyecek Kişiler
CMK m.144 uyarınca tazminat talep edemeyecek kişiler şunlardır:
1. Mülga Hükümlere Tabi Kişiler
- Kanun değişiklikleri ile önceki düzenlemeler kaldırılmıştır.
- Bu kapsamda, m.144(a) fıkrasında yer alan eski düzenlemeler yürürlükten kaldırılmıştır.
2. Lehe Düzenleme Sonrası Tazminat Hakkı Kazanmayanlar
- m.144(b) kapsamında, tazminat hakkı doğurmayan eski düzenlemelere tabi kişiler, yalnızca yürürlüğe giren lehe kanunlarla bu hakka kavuşabilir.
3. Af, Şikâyetten Vazgeçme veya Uzlaşma Nedeniyle Kovuşturmaya Yer Olmayanlar
- m.144(c) uyarınca, genel veya özel af, şikâyetten vazgeçme veya uzlaşma sonucu hakkında kovuşturmaya yer olmayan, dava düşen veya geçici durdurulan kişiler tazminat talep edemez.
4. Kusur Yeteneği Bulunmayanlar
- m.144(d) uyarınca, ceza sorumluluğu bulunmayan kişiler (ör. küçük yaşta olanlar veya akıl hastalığı nedeniyle kusur yeteneği bulunmayanlar) hakkında ceza verilmesine yer olmadığına karar verilenler tazminat talep edemez.
5. Gerçek Dışı Beyanla İşlenen Suçlar
- m.144(e) kapsamında, adlî makamlar nezdinde yalan beyan vererek başkalarının gözaltına alınmasına, adli kontrol altına alınmasına veya tutuklanmasına yol açan kişiler tazminat isteyemez.
Şüpheli/Sanıkların Dikkat Etmesi Gerekenler
- Tazminat Talebinin Uygunluğu:
Şüpheli veya sanık, suç isnadına ilişkin olarak tutuklama, gözaltı veya adli kontrol süreçlerinde CMK m.144 kapsamına girip girmediğini iyi değerlendirmelidir. - Hukuki Süreçlerin Takibi:
Tazminat talebinde bulunmadan önce, kovuşturma veya yargılama sürecinde kesinleşen kararların gözden geçirilmesi gerekir. - Uzman Avukat Desteği:
Tazminat talebinin haklı olup olmadığını belirlemek için alanında uzman ceza avukatı desteği almak, hem hukuki riskleri azaltır hem de başvurunun doğru prosedürle yapılmasını sağlar.
Suçtan Zarar Gören / Mağdurların Dikkat Etmesi Gerekenler
- Hak İhlali Tespiti:
Mağdur veya müşteki, suç isnadı nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararları doğru şekilde tespit etmelidir. - Tazminat Talep Süresi:
CMK m.142 uyarınca, tazminat istemi kararın kesinleşmesinden itibaren üç ay içinde veya bir yıl içinde yapılmalıdır. - Başvuru Prosedürü:
Tazminat istemi, mağdurun yerleşim yerindeki ağır ceza mahkemesi üzerinden yapılmalıdır. Gerekli belgeler ve deliller eksiksiz sunulmalıdır. - Hukuki Danışmanlık:
Başvuru sürecinde profesyonel bir ceza avukatı ile çalışmak, başvurunun reddedilme riskini azaltır ve tazminat miktarının adil biçimde belirlenmesini sağlar.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S: Tazminat talep edemeyenler kimlerdir?
C: CMK m.144’e göre, mülga düzenlemeler kapsamında kalanlar, af veya şikâyet nedeniyle kovuşturma yapılmayanlar, kusur yeteneği olmayanlar ve gerçek dışı beyan verenler tazminat talep edemez.
S: Hangi hallerde lehe düzenleme tazminat hakkı doğurur?
C: Sonradan yürürlüğe giren ve lehimize olan kanun hükümleri, CMK m.144(b) kapsamında tazminat hakkı kazandırabilir.
S: Tazminat talebinde avukat desteği zorunlu mu?
C: Hukuken zorunlu olmamakla birlikte, uzman ceza avukatı desteği başvurunun kabul edilme olasılığını artırır ve hukuki riskleri azaltır.
S: Suç isnadı sonucu verilen tutuklama veya adli kontrol tazminat hakkı sağlar mı?
C: Tutuklama veya adli kontrolün kanuna uygun yapılmış olması durumunda CMK m.144 kapsamında tazminat talep edilemez.
Sonuç ve Değerlendirme
CMK m.144, tazminat taleplerinde sınırları açıkça çizerek hem hukuki sürecin sağlıklı işlemesini hem de kötü niyetli başvuruların önüne geçilmesini amaçlamaktadır. Şüpheli veya sanıklar ile mağdurların, tazminat taleplerini yalnızca yasal çerçevede yapmaları gerekir. Bu süreçte alanında uzman ceza avukatı desteği almak, hak kaybının önüne geçilmesi ve başvurunun başarıyla sonuçlanması açısından kritik öneme sahiptir.
Kaynakça
- Ceza Muhakemesi Kanunu, 5271 sayılı Kanun (2004). Resmî Gazete.
- Altınışık, M. (2021). Ceza muhakemesinde tazminat hükümleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Gökcan, E. (2019). Ceza hukuku ve tazminat talepleri. İstanbul: Beta Yayınları.
- Özdemir, S. (2020). Ceza süreçlerinde mağdur hakları. Ankara: Adalet Yayınevi.
[1] 2/3/2024 tarihli ve 7499 sayılı Kanunun 14 üncü maddesi ile birinci fıkrada yer alan “yakalanan” ibaresi “yakalanan, adli kontrol altına alınan” şeklinde ve fıkranın (e) bendinde yer alan “gözaltına alınmasına” ibaresi “gözaltına alınmasına, adli kontrol altına alınmasına” şeklinde değiştirilmiştir.
| Ankara Ağır Ceza Avukatı İletişim Bilgileri | ||
| ✅ | Ankara Ağır Ceza Avukatı: | Avukat Necmettin İlhan |
| ✅ | Telefon : | 0312 4671882 – 0505 3522337 |
| ✅ | Adres: | Yeni Bağlıca Mah. Etimesgut Blv. No:90/B Qule Bağlıca İş Merkezi No:20 Etimesgut/Ankara |
| ✅ | Mail: | ncm.ilhan@gmail.com.tr |
| ✅ | Hizmet Alanları: | Ağır Cezalık Suçlar, Ağır Ceza Davaları, Ceza Hukuku |
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.