6136 sayılı Kanun
Madde 12 – (Değişik: 23/1/2008-5728/155 md.)
Her kim bu Kanunun kapsamına giren ateşli silahları, bunlara ait mermileri veya bunlara ait namlu, sürgü, gövde, çerçeve, silindir, mekanizma başı, çıkarıcı, tırnak, ateşleme iğnesinden oluşan ana veya balistik önemi haiz parçaları ülkeye sokar veya sokmaya kalkışır veya bunların ülkeye sokulmasına aracılık eder veya bunları 29/6/2004 tarihli ve 5201 sayılı Harp Araç ve Gereçleri ile Silâh, Mühimmat ve Patlayıcı Madde Üreten Sanayi Kuruluşlarının Denetimi Hakkında Kanun hükümleri dışında ülkede yapar veya bu suretle ülkeye sokulmuş ve ülkede yapılmış olan ateşli silahları veya mermileri ya da namlu, sürgü, gövde, çerçeve, silindir, mekanizma başı, çıkarıcı, tırnak, ateşleme iğnesinden oluşan ana veya balistik önemi haiz parçaları bir yerden diğer bir yere taşır veya yollar veya taşımaya bilerek aracılık eder, satar veya satmaya aracılık ederse veya bu amaçla bulundurursa beş yıldan oniki yıla kadar hapis ve beşyüz günden beşbin güne kadar adlî para cezasıyla cezalandırılır.[11]
Birinci fıkrada yazılı suçları üçüncü fıkradaki hal dışında iki veya daha çok kişinin birlikte işlemeleri halinde, failler hakkında sekiz yıldan onbeş yıla kadar hapis ve bin günden onbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
Birinci fıkradaki fiillerin, suç işlemek amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek cezalar bir kat artırılır.
Ateşli silahın tüfek veya seri ateşli kısa sürede çok sayıda ve etkili biçimde mermi atabilen tam otomatik, dürbünlü, susturuculu veya hedef noktalayıcı aparat takılı tabanca veya bu fıkrada sayılanların benzerleri olması ya da bu niteliği taşımayan ateşli silahlar veya her türlü mermilerin veya namlu, sürgü, gövde, çerçeve, silindir, mekanizma başı, çıkarıcı, tırnak, ateşleme iğnesinden oluşan ana veya balistik önemi haiz parçaların miktar bakımından vahim olması halinde yukarıdaki fıkralarda yazılı cezalar yarı oranında artırılarak hükmolunur.11
Dördüncü fıkrada niteliği belirtilen ateşli silahlar ile benzerlerinin miktar bakımından vahim olması halinde birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarda yazılı cezalar bir kat artırılarak hükmolunur.
(Ek fıkra:21/11/2024-7533/11 md.) Kurusıkı tabir edilen ses veya gaz fişeği ya da benzerlerini atabilen silahı, teknik özelliklerinde değişiklik yaparak bu Kanun hükümlerine tabi silah haline dönüştürmek eylemi, 5201 sayılı Kanun hükümleri dışında yapılmış üretim olarak kabul edilir ve bu madde hükümlerine göre cezalandırılır. Dönüştürülen silahın sayı ve nitelik bakımından vahim olmaması halinde verilecek ceza üçte birinden yarısına kadar indirilir.
Madde 13 – (Değişik: 23/1/2008-5728/156 md.)[12]
Bu Kanun hükümlerine aykırı olarak ateşli silahları, bunlara ait mermileri veya bunlara ait namlu, sürgü, gövde, çerçeve, silindir, mekanizma başı, çıkarıcı, tırnak, ateşleme iğnesinden oluşan ana veya balistik önemi haiz parçaları ya da ses veya gaz fişeği atabilen silah iken bu Kanun hükümlerine tabi silah vasfına dönüştürülen silahları satın alan veya taşıyanlar veya bulunduranlar hakkında iki yıldan dört yıla kadar hapis ve yüz günden beşyüz güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
Ateşli silahın, bu Kanunun 12 nci maddesinin dördüncü fıkrasında sayılanlardan olması ya da silahın, mermilerin veya namlu, sürgü, gövde, çerçeve, silindir, mekanizma başı, çıkarıcı, tırnak, ateşleme iğnesinden oluşan ana veya balistik önemi haiz parçaların sayı veya nitelik bakımından vahim olması halinde beş yıldan sekiz yıla kadar hapis ve beşyüz günden beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
Bu Kanunun 12 nci maddesinin dördüncü fıkrasında sayılanlar dışındaki ateşli silahın bir adet olması ve mutat sayıdaki mermilerinin veya namlu, sürgü, gövde, çerçeve, silindir, mekanizma başı, çıkarıcı, tırnak, ateşleme iğnesinden oluşan ana veya balistik önemi haiz parçaların ev veya işyerinde bulundurulması halinde verilecek ceza bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yüz günden beşyüz güne kadar adlî para cezasıdır.
Ateşli silahlara ait mermilerin veya bunlara ait namlu, sürgü, gövde, çerçeve, silindir, mekanizma başı, çıkarıcı, tırnak, ateşleme iğnesinden oluşan ana veya balistik önemi haiz parçaların pek az sayıda bulundurulmasının veya taşınmasının mahkemece vahim olarak takdir edilmemesi durumunda hükmolunacak ceza altı aya kadar hapis ve otuz günden beşyüz güne kadar adlî para cezasıdır.
(Değişik beşinci fıkra:21/11/2024-7533/12 md.) Bu madde kapsamındaki bulundurma ve taşıma fiilinin; vefat, sağlık durumu, mahkûmiyet, müsadere, satın alma veya devir nedeniyle yapılan ruhsatlandırma ya da ruhsat yenileme işlemlerinde bu Kanunda düzenlenen yükümlülüklere aykırı davranılarak işlenmesi halinde onbin Türk Lirasından yirmibeşbin Türk Lirasına kadar idari para cezasına hükmolunur.
(Ek fıkra:21/11/2024-7533/12 md.) Nakil izin belgesi almaksızın, bulundurma izni verilen silahını mesken veya işyeri değişikliği nedeniyle nakledenler hakkında onbin Türk Lirasından yirmibeşbin Türk Lirasına kadar idari para cezasına hükmolunur.
(Ek fıkra:21/11/2024-7533/12 md.) Bu madde hükümlerine göre idari para cezası vermeye mülki idare amiri yetkilidir.
6136 Sayılı Kanun Kapsamında Silah Ticareti Suçu: Yasal Düzenlemeler, Uygulamalar ve Hukuki Değerlendirme
Özet
Türkiye’de silah ticareti, kamu güvenliği ve toplumsal düzen açısından ciddi tehditler oluşturmaktadır. 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun, ateşli silah ve mermilerin yasalara aykırı şekilde ülkeye sokulması, üretilmesi, taşınması ve satılması durumlarını cezalandırmaktadır. Bu makalede, 6136 sayılı Kanun’un 12. ve 13. maddeleri çerçevesinde silah ticareti suçunun unsurları, Toplu Silah Ticareti kavramı, Yargıtay uygulamaları ve örnek olay değerlendirmesi ele alınmıştır. Ayrıca şüpheli/sanık ve mağdur hak ve yükümlülükleri ayrıntılı şekilde açıklanmış, hukuki süreçte alanında uzman ceza avukatından destek alınmasının önemi vurgulanmıştır.
Anahtar kelimeler: Silah ticareti, 6136 sayılı Kanun, Toplu Silah Ticareti, ceza hukuku, silah kaçakçılığı, adli süreç
1. Giriş
Silah ticareti, hem ulusal güvenlik hem de kamu düzeni açısından ciddi bir tehdit oluşturur. 6136 sayılı Kanun, ateşli silahların ve mermilerin yasadışı yollarla üretilmesini, ülkeye sokulmasını ve satışını engellemeyi amaçlamaktadır. Kanunun 12. maddesi, özellikle silah ticaretinin yayılmasını ve toplumsal tehlikeyi önlemek amacıyla daha ağır yaptırımlar öngörmektedir. Bu çalışmada, yasal düzenlemeler, Yargıtay uygulamaları ve örnek olaylar ışığında silah ticareti suçu detaylı biçimde incelenmiştir.
2. 6136 Sayılı Kanun ve Silah Ticareti Suçu
2.1. 12. Madde Kapsamı
6136 sayılı Kanun’un 12. maddesi, aşağıdaki eylemleri suç olarak tanımlar:
- Ateşli silah ve mermilerin ülkeye sokulması veya sokmaya teşebbüs edilmesi
- Silah ve mermilerin 5201 sayılı Kanun hükümleri dışında ülkede üretilmesi
- Bu silah ve mermilerin bir yerden başka bir yere taşınması veya taşımaya aracılık edilmesi
- Silah ve mermilerin satılması veya satmaya aracılık edilmesi
- Bu amaçla silah ve mermilerin bulundurulması
Bu madde kapsamında eylemleri gerçekleştiren kişiler, 5 yıldan 12 yıla kadar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılmaktadır.
2.2. 13. Madde Kapsamı
- madde ise, silah ve mermileri sadece satın alan, taşıyan veya bulunduran kişiler için uygulanır. Bu kişiler, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve adli para cezası ile karşı karşıya kalır.
Önemli fark: 12. madde, silah ticaretini yayma ve topluluk oluşturma amaçlı eylemleri kapsarken; 13. madde, bireysel satın alma ve bulundurma eylemlerine yöneliktir.
3. Toplu Silah Ticareti ve Yargıtay Uygulamaları
Yargıtay Ceza Genel Kurulu kararları, birden fazla kişi tarafından gerçekleştirilen silah ticareti eylemlerinde topluluk oluşacağını ve 12. madde kapsamında Toplu Silah Ticareti suçunun oluştuğunu kabul etmektedir. Örnek olaylar incelendiğinde:
- Sanıklar fikir ve eylem birliği içinde hareket ederek silah alıp satmak maksadıyla başka bir şehirden silah nakletmişlerdir.
- Bu eylemler, 12. madde kapsamında yayma ve tehlikeyi genişleterek çoğaltma olarak değerlendirilmiştir.
Bu nedenle, silah kaçakçılığı suçlarında örgütlü eylemler ve topluluk iradesi, cezanın belirlenmesinde ağırlaştırıcı faktör olarak kabul edilmektedir.
4. Örnek Olay Analizi
Bursa’dan Rize’ye toplam 6 adet tabanca nakleden sanıklar:
- Eylemlerini fikir birliği ve koordinasyon içinde gerçekleştirmiştir.
- Nakil sırasında yakalanmaları nedeniyle silahların ticaret amacıyla taşındığı sabittir.
- Bu eylemler, 12/2. madde kapsamında Toplu Silah Ticareti suçunu oluşturur.
Bu bağlamda, sanıkların suçtan zarar gören veya müşteki konumundaki kişiler için de hukuki hak ve yükümlülükleri bulunmaktadır.
6136 sayılı Yasanın 12. maddesinin 1. fıkrası; “Her kim bu Kanunun kapsamına giren ateşli silahlarla bunlara ait mermileri ülkeye sokar veya sokmaya kalkışır veya bunların ülkeye sokulmasına aracılık eder veya bunları 29/6/2004 tarihli ve 5201 sayılı Harp Araç ve Gereçleri ile Silâh, Mühimmat ve Patlayıcı Madde Üreten Sanayi Kuruluşlarının Denetimi Hakkında Kanun hükümleri dışında ülkede yapar veya bu suretle ülkeye sokulmuş ve ülkede yapılmış olan ateşli silahları veya mermileri bir yerden diğer bir yere taşır veya yollar veya taşımaya bilerek aracılık eder, satar veya satmaya aracılık ederse veya bu amaçla bulundurursa beş yıldan sekiz yıla kadar ağır hapis ve onbeşbin liradan altmışbin liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılır” şeklinde düzenlenmiş olup, 23.01.2008 gün ve 5728 sayılı Yasa ile yapılan değişiklikle hapis cezasının üst sınırı 12 yıla çıkarılarak, hapis cezası ile birlikte hükmolunacak para cezası ise adli para cezası olarak belirlenmiştir.
“Bu Kanun hükümlerine aykırı olarak ateşli silahlarla bunlara ait mermileri satın alan veya taşıyanlar veya bulunduranlar hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis ve üçbin liradan beşbin liraya kadar ağır para cezasına hükmolunur” şeklinde düzenlenmiş olan 13. maddenin 1. fıkrasında ise, 23.01.2008 gün ve 5728 sayılı Yasa ile hapis cezasının alt ve üst sınırlarında bir değişiklik yapılmayıp, hapis cezası ile birlikte hükmolunacak para cezası adli para cezası olarak düzenlenmiştir.
6136 sayılı Yasanın 12. maddesi gereğince, ateşli silahlarla, bunlara ait mermilerin ülkeye sokulması veya sokmaya teşebbüs ya da aracılık edilmesi, ateşli silahlarla, bunlara ait mermilerin 5201 sayılı Yasa hükümleri dışında ülkede yapılması veya bu suretle ülkeye sokulmuş ve ülkede yapılmış olan ateşli silahlar veya mermilerin bir yerden diğer bir yere taşınması ya da yollanması veya taşımaya bilerek aracılık edilmesi, satılması, satmaya aracılık edilmesi veya bu amaçla bulundurulması yasaklanmıştır.
Buna karşılık, Yasanın 13. maddesinde ise; ateşli silahlarla, bunlara ait mermileri satın alan, taşıyan veya bulunduranların cezalandırılacağı hükme bağlanmıştır.
Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 3.3.2009 tarih 2008/245 esas 2009/49 karar sayılı kararı ile; 2 kişi tarafından işlenen silah ticareti suçlarında da topluluk oluşacağı kabul edilmiştir.
Bu açıklama ışığı altında örnek olay değerlendirildiğinde;
Sanıkların fikir ve eylem birliği içerisinde, silah satın alıp pazarlamak maksadıyla Bursa’dan Rize ili Pazar ilçesine gelerek buradan satın aldıkları toplam 6 adet tabancayı naklederken yakalandıkları olayda 6136 sayılı Yasanın 12. maddesinde öngörülen yayma ve tehlikeyi genişleterek çoğaltma şeklinde ifade edilen silah ticareti suçunun yasal unsurlarının oluştuğu, bu haliyle sanıkların eylemlerinin 6136 sayılı Yasanın 12/2 maddesi kapsamında Toplu Silah Ticareti suçunu oluşturduğu kabul edilmiştir.
SİLAH TİCARETİ
Yasa hükümlerine aykırı olarak, “ateşli silahlarla bunlara ait mermileri satanlar, satmaya tavassut edenler ……”in eylemleri 6136 sayılı Yasanın 13. maddesinde yaptırıma bağlanmış iken, 2249 sayılı Yasayla yapılan değişiklikle anılan maddenin kapsamı daraltılmış, “bu Kanun kapsamına giren ateşli silahlarla bunlara ait mermileri……. ülkede yapar veya bu suretle ülkeye sokulmuş ve ülkede yapılmış olan ateşli silahları veya mermileri bir yerden diğer bir yere taşır veya yollar veya taşımaya bilerek aracılık eder, satar veya satmaya aracılık ederse veya bu amaçla bulundurursa”, eylemleri 6136 sayılı Yasanın 12. maddesi kapsamına alınmıştır.
Konu ile ilgili olarak hazırlanan 28.06.1978 günlü İçişleri Komisyonu Raporunda: “Tasarının 7. maddesiyle değiştirilmekte olan 6136 sayılı Yasanın 1308 sayılı Yasayla değişik 12. maddesine, yaygın bir şekilde devam eden silah ticaretinin önlenebilmesi amacıyla silah satan, satmaya aracılık eden veya bu amaçla bulunduran kişiler için daha ağır bir cezanın uygulanması esası getirilmiş ve madde bu değişik şekli ile kabul edilmiştir.” denilmektedir.
Yapılan değişikliğin asıl nedeni ise; özellikle silah kaçakçılarının getirdikleri silah ve mermileri onlar adına gizleyip bulunduranlarla, silahları yayma amacıyla eylemde bulunanların veya ticari amaçla silah ve mermi satanların, bu amaçla evinde bulunduranların eylemini daha ağır bir yaptırıma bağlamaktır.
Bu açıklama ışığı altında örnek olay üzerinden konunun değerlendirilmesinde;
Sanıkların suça konu tabancaların Ardeşen’den Tokat’a nakli konusunda irade birliğine vardıkları ve bu kapsamda sanık Abdullah’ın nakil sırasında yakalandığı, sanıkların birlikte hareket ettikleri gözetildiğinde, sanıkların sabit olan eylemlerinin 6136 sayılı Yasanın 12/2. maddesi kapsamında Toplu Silah Ticareti suçunu oluşturduğu kabul edilmiştir.
5. Şüpheli/Sanık ve Mağdur Açısından Hukuki Süreç
5.1. Şüpheli/Sanık Ne Yapmalı?
- Suç isnadına karşı savunma hakkını kullanmalıdır.
- Adli sürece katılım için alanında uzman ceza avukatı ile hareket etmelidir.
- Delil ve tanık beyanlarını toplamalı ve yasal haklarını bilmelidir.
- Tutuklama veya gözaltı durumunda hak ihlallerini rapor etmelidir.
6. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S1: 12. madde ve 13. madde arasındaki fark nedir?
- 12. madde, silah ticaretini yayma, üretim ve nakil amacıyla işleyenleri, 13. madde ise bireysel olarak silah bulunduranları cezalandırır.
S2: Toplu Silah Ticareti nedir?
- Birden fazla kişinin iradesini birleştirerek silah ticareti amacıyla hareket etmesidir. Ceza artışına sebep olur.
S3: Silah ticareti suçunda ceza ne kadar?
- 12. madde: 5–12 yıl hapis ve adli para cezası
- madde: 1–3 yıl hapis ve adli para cezası
S4: Suçtan zarar görenler ne yapmalı?
- Şikayetçi olmalı, delilleri korumalı ve uzman avukat ile sürece katılmalıdır.
7. Sonuç ve Değerlendirme
6136 sayılı Kanun, ateşli silah ve mermi ticaretinin toplumsal güvenliğe olan etkisini göz önünde bulundurarak 12. ve 13. maddeler aracılığıyla caydırıcı cezalar öngörmektedir. Toplu Silah Ticareti suçlarında, sanıkların eylemleri fikir ve eylem birliği içerisinde gerçekleştiğinde cezanın artırılması mümkündür. Hem şüpheli/sanık hem de mağdur açısından hukuki süreçte uzman ceza avukatı desteği almak kritik öneme sahiptir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.