Trafik güvenliğini tehlikeye sokma
Madde 179- (1) Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşımının güven içinde akışını sağlamak için konulmuş her türlü işareti değiştirerek, kullanılamaz hale getirerek, konuldukları yerden kaldırarak, yanlış işaretler vererek, geçiş, varış, kalkış veya iniş yolları üzerine bir şey koyarak ya da teknik işletim sistemine müdahale ederek, başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye neden olan kişiye bir yıldan altı yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare eden kişi, dört aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(3) Alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanan kişi altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
GEREKÇE:
Madde metninde, trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu tanımlanmıştır.
Birinci fıkrada tanımlanan suç, kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşımının güven içinde akışını sağlamak için konulmuş her türlü işareti değiştirerek, kullanılamaz hâle getirerek, konuldukları yerden kaldırarak, yanlış işaretler vererek, geçiş, varış, kalkış veya iniş yolları üzerine bir şey koyarak ya da teknik işletim sistemine müdahale ederek, başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye neden olunması ile oluşur.
İkinci fıkrada ise, kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare edilmesi, ayrı bir suç olarak tanımlanmıştır. Bu suçun oluşabilmesi için, aracın, tehlikeli bir şekilde sevk ve idare edilmesi gerekir. Aracın sevk ve idaresinin salt trafik düzenine aykırılığı bu suçun oluşumuna neden olmayacaktır. Bu suçun oluşabilmesi için, aracın trafik düzenine aykırı olarak ve ayrıca kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde kullanılması gerekir. Bu suç ayrıca, trafik güvenliği için öngörülmüş bakım ve onarımlar yapılmadan aracın trafiğe çıkarılması hâlinde de işlenebilir. Ancak bunun için ayrıca, gerekli bakım ve onarımı yapılmamış aracın trafiğe çıkarılması suretiyle kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı açısından bir tehlikeye neden olunması gerekir. Bu bakımdan söz konusu suç, somut tehlike suçu niteliği taşımaktadır.
Maddenin üçüncü fıkrasında, alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek hâlde olmasına rağmen araç kullanan kişinin cezalandırılması öngörülmüştür. Bu bakımdan, örneğin, uzun süre araç kullanmak dolayısıyla yorgun ve uykusuz olan kişilerin araç kullanmaya devam etmesi hâlinde de bu suçun oluştuğunu kabul etmek gerekir.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 387 – Bir kimse kasten demiryoluna yahut makinelerine ve arabalarına veyahut işletilmesi için muktazi olan alat ve edevata bir zarar verirse bir aydan beş seneye kadar hapse mahküm olur.
Madde 388 – Seyir ve harekette bulunan katarlara karşı katı veya ateşli cisimler veya silah atanlar üç seneye kadar hapsolunur.
Madde 389 – Bir kimse tedbirsizlik veya meslek veya sanatında tecrübesizlik veya nizam ve emir ve kaidelere riayetsizlik neticesi olarak demiryolu üzerinde bir kaza vukuu tehlikesine meydan verirse üç aydan otuz aya kadar hapse ve iki yüz liraya kadar ağır cezayı nakdiye ve kaza vukubulmuş ise beş seneye kadar ağır hapse ve yüz elli liradan aşağı olmamak üzere ağır cezayı nakdiye mahküm olur.
Demiryolu arabaları içinde silah atanlar hakkında dahi kaza vukubulup bulmamasına göre baladaki birinci veya ikinci fıkraya tevfikan ceza hükmolunur.
Madde 392 – Geçen maddelerde yazılı olan fiillerden başka her kim bir suretle karada ve denizde ammenin münakalatına mahsus yolları ve eserleri tamemen veya kısmen bozarsa veya kullanılamayacak bir hale getirir veya bu maksatla müraselatın teminine mahsus olan şeylerin mahallelerini tebdil ederse üç aydan beş seney kadar hapse mahküm olur.
Madde 555 – Herkesin gelip geçtiği yerlerde yapılmakta olan bazı ameliyat veya bırakılan bazı eşyadan mütevellit tehlikeyi men için nizamına tevfikan konulması icap eden işaret ve maniaları koymakta ihmal edenler otuz liraya kadar ve bu işaretlerin keyfi surette mahallini değiştirenler on beş liraya kadar hafif cezayı nakdiye mahküm olur. Her iki fıkrada muharrer ahvalde tehlikenin vahametine göre cezayı nakdilere on beş günden bir aya kadar hafif hapis cezası da ilave olunabilir.
Madde 565 – Bir kimse caddelerde ve umumun gelip geçtiği yerlerde veya umuma açık mahallerde hayvanları ve arabaları ve otomobilleri şahıslar ve eşyanın emniyetine tehlike verecek tarzda sevk ve idare ederse yirmi güne kadar hafif hapse ve yirmi liraya kadar hafif cezayi nakdiye mahküm olur.
Eğer fail ruhsatnameye tabi arabacı ve şoför ve sürücü ise bir aya kadar meslek ve sanatın tatili cezası da ilave olunur.
AÇIKLAMALAR
Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu (TCK m.179): Hukuki Analiz, Uygulama ve Yargıtay Kararları
Özet:
Türk Ceza Kanunu’nun 179. maddesi, kara, deniz, hava ve demiryolu ulaşım güvenliğini tehlikeye sokan fiilleri düzenleyerek, bu tür davranışların cezalandırılmasını amaçlamaktadır. Madde kapsamında işaretlere müdahale edilmesi, teknik işletim sistemlerine zarar verilmesi ve araçların tehlikeli şekilde sevk ve idare edilmesi gibi suç tipleri yer almaktadır. Bu makalede, maddenin hukuki yapısı, maddi ve manevi unsurları, cezai yaptırımları ve uygulamadaki örnekleri detaylı şekilde incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Trafik güvenliğini tehlikeye sokma, TCK 179, ulaşım güvenliği, işaretlere müdahale, araç sevk ve idaresi, ceza hukuku, Yargıtay kararları
1. Giriş
Trafik güvenliği, modern toplumların temel kamu düzeni alanlarından biridir. Türk Ceza Kanunu (TCK) 179. maddesi, kara, deniz, hava ve demiryolu ulaşımının güvenliğini sağlamaya yönelik önemli cezai düzenlemeler getirmiştir. Ulaşım işaretlerinin değiştirilmesi veya kaldırılması, yanlış işaret verilmesi ve araçların tehlikeli şekilde sevk edilmesi gibi eylemler toplumun güvenliği açısından ciddi riskler doğurmaktadır (Akman, 2020). Bu makalede, TCK 179’un kapsamı, unsurları ve uygulanması detaylı biçimde ele alınmaktadır.
2. TCK 179’un Hukuki Niteliği
TCK m.179, genel tehlike suçu olarak kabul edilmektedir. Suçun temel amacı, ulaşım yollarının güvenliğini sağlayarak toplumun hayat, sağlık ve malvarlığı üzerinde oluşabilecek tehlikeleri önlemektir (Altan, 2019). Bu suç, hem hareket suçu hem de netice suçudur; yapılan eylem sonucu tehlike yaratılması gerekmektedir.
3. Suçun Maddi Unsurları
3.1. Suçun Failleri ve Failin Durumu
Suç, ulaşım işaretlerine müdahale eden veya araçları tehlikeli şekilde sevk ve idare eden kişiler tarafından işlenebilir. Failin, yetkili ya da yetkisiz olması hukuki sonucu değiştirmez (Bozkurt, 2017).
3.2. Suçun Konusu
Suçun konusu, ulaşımın güvenliğinin sağlanmasına yönelik olarak konulmuş işaretler, teknik işletim sistemleri ve ulaşım araçlarıdır. İşaretlerin değiştirilmesi, kaldırılması, kullanılamaz hale getirilmesi, yanlış işaret verilmesi, geçiş yollarına engel konması veya teknik sistemlere müdahale edilmesi suç kapsamına girmektedir.
3.3. Suçun Hareketi
- İşaretleri değiştirmek, kaldırmak veya kullanılamaz hale getirmek
- Yanlış işaret vermek
- Geçiş, varış, kalkış veya iniş yollarına engel koymak
- Teknik işletim sistemlerine müdahale etmek
- Ulaşım araçlarını tehlikeli şekilde sevk ve idare etmek
- Alkol, uyuşturucu veya başka bir nedenle araç kullanma
3.4. Netice
Suçun gerçekleşmesi için başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı açısından bir tehlikenin ortaya çıkması gerekir. Tehlikenin gerçekleşmesi veya zarara yol açması sonucu ağırlaştırıcı bir faktör olabilir.
4. Manevi Unsur
Suçun manevi unsuru kasttır. Fail, eyleminin ulaşım güvenliğini tehlikeye atacağını bilerek ve isteyerek hareket etmelidir (Özkan, 2021). İkinci fıkradaki suç tipi için kasıt aranırken, üçüncü fıkradaki alkol veya uyuşturucu etkisiyle araç kullanma suçu için bilinçli taksir de değerlendirilir.
5. Cezai Yaptırımlar ve Uygulama
5.1. Birinci Fıkra Suçu
Bir yıldan altı yıla kadar hapis cezası öngörülmektedir. Bu ceza, işaretlere veya sistemlere yapılan müdahalenin yaratabileceği riskin büyüklüğüne göre takdir edilir (TCK m.179/1).
5.2. İkinci Fıkra Suçu
Kara, deniz, hava veya demiryolu araçlarını tehlikeli şekilde sevk ve idare eden kişi, dört aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (TCK m.179/2).
5.3. Üçüncü Fıkra Suçu
Alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle araç kullanan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası alır. Bu düzenleme, sürücünün sosyal sorumluluğunu ön plana çıkarır (Akman, 2020).
6. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu için tehlike yaratmak zorunlu mudur?
Cevap: Evet, TCK m.179 suçunun oluşması için başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından tehlike yaratılması gerekmektedir (Altan, 2019).
Soru 2: Teknik işletim sistemlerine müdahale ne demektir?
Cevap: Ulaşımın güvenliği için kurulan sinyalizasyon, raylı sistem kontrolleri gibi teknik sistemlere zarar verme veya işleyişini bozma anlamına gelir (Bozkurt, 2017).
Soru 3: Alkol veya uyuşturucu etkisinde araç kullanmanın cezası nedir?
Cevap: Altı aydan iki yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür. Ayrıca ehliyetin geçici olarak alınması gibi idari yaptırımlar da uygulanabilir (TCK m.179/3).
Soru 4: Bu suçların soruşturması nasıl yürütülür?
Cevap: TCK 179 kapsamındaki suçlar kamu davası niteliğindedir ve re’sen soruşturulup kovuşturulur (CMK).
7. Sonuç
TCK 179, ulaşımın güvenliğini sağlamaya yönelik önemli düzenlemeler içermektedir. Suçun oluşabilmesi için işaretlere müdahale veya araçların tehlikeli şekilde sevk edilmesi ve bunun sonucunda tehlike yaratılması gereklidir. Suçun cezai yaptırımları, suçu işleyen kişinin davranış biçimine ve oluşturduğu tehlikenin derecesine göre değişir. Yargıtay kararları, madde kapsamındaki suçların uygulanmasına ışık tutmaktadır.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.