Usulsüz ölü gömülmesi
Madde 196- (1) Ölü gömülmesine ayrılan yerlerden başka yerlere ölü gömen veya gömdüren kişi, altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
GEREKÇE:
Maddede, ölü gömülmesine ayrılan yerlerden başka yerlere ölü gömülmesi veya gömdürülmesi cezalandırılmaktadır.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 262 – Camiler etrafındaki mezarlıklarla kiliseler avlu ve derunlarına ve meskün mahaller civarında bulunan kabristanlara ve ölü defnine mahsus olan mahallerden maada yerlere ruhsatsız ölü defneden veya ettiren kimse bir aydan altı aya kadar hapis veya otuz liradan yüz elli liraya kadar ağır cezayı nakdi ile mahkûm olur.
AÇIKLAMALAR
Usulsüz Ölü Gömülmesi Suçu: Türk Ceza Kanunu Madde 196 İncelemesi
Özet
Türk Ceza Kanunu’nun 196. maddesi, ölü gömülmesine ayrılan yerler dışındaki alanlara ceset gömmek veya gömdürmek fiilini suç olarak düzenlemektedir. Bu makalede, suçun hukuki yapısı, korunan hukuki yarar, maddi ve manevi unsurları, özel görünüş biçimleri, yaptırımları ve yargılama usulleri ayrıntılı şekilde incelenmiştir. Ayrıca ilgili mevzuat ve yargı uygulamalarına da yer verilmiştir.
1. Giriş
Toplumda insan cesetlerine karşı saygının korunması ve sağlık açısından tehlike oluşturabilecek usulsüz ölü gömülmelerin önlenmesi amacıyla, TCK’nın 196. maddesiyle usulsüz ölü gömme suçu düzenlenmiştir (Yılmaz, 2020). Bu düzenleme, hem etik hem de kamusal sağlık gerekçeleriyle önem arz etmektedir.
2. Hukuki Dayanak ve Gerekçe
- madde, 765 sayılı eski Türk Ceza Kanunu’nun 262. maddesinin güncellenmiş halidir. Maddenin gerekçesinde, ölü gömülmesine ayrılan yerler dışındaki alanlarda gömme eyleminin hem kamu sağlığını riske atması hem de toplumun ölüye saygı duygusunu zedelemesi sebebiyle cezalandırıldığı belirtilmektedir (Kara & Demirtaş, 2018).
3. Korunan Hukuki Yarar
Bu suç ile hem ölülerin onur ve saygınlığı korunmakta hem de sağlık açısından ortaya çıkabilecek riskler önlenmektedir. Özellikle ruhsatsız ve uygun olmayan alanlarda defin işlemi, enfeksiyon ve hastalık yayılımına yol açabileceğinden kamu sağlığı da korunmaktadır (Yılmaz, 2020).
4. Maddi Unsurlar
4.1 Fail
Fail herkes olabilir; suçun işlenmesinde failin özel bir niteliği aranmaz (TCK, 5237 s., m.196).
4.2 Mağdur
Mağdur, belirli bir kişi değil, toplumun tamamı ve ölülerin saygınlığıdır.
4.3 Suçun Konusu
Suçun konusu, ölü gömülmesine ayrılmış yerler dışındaki alanlarda gömülen insan cesedidir.
4.4 Hareket – Sonuç
Ölü defnine mahsus olmayan alanlarda, ruhsatsız ölü gömme veya gömdürme eylemi suç teşkil eder. Defin ruhsatının bulunması suçun oluşmasını engellemez; önemli olan gömülen yerin mevzuata uygun olmasıdır (Kara & Demirtaş, 2018).
5. Manevi Unsur
Suçun oluşması için failin, gömülen cesedin ölü gömme alanları dışına yapıldığını bilmesi ve isteyerek bu eylemi gerçekleştirmesi gerekir. Taksirli işlenmesi mümkün değildir (TCK, 5237 s., m.196).
6. Hukuka Aykırılık Unsuru
1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun 211. maddesi uyarınca, mezarlık dışındaki yerlere defin ancak Bakanlar Kurulu kararıyla izin verilirse hukuka uygundur. Olağanüstü hallerde bu izin aranmaz (Yılmaz, 2020).
7. Suçun Özel Görünüş Biçimleri
7.1 Teşebbüs
Ölü gömülmesine ayrılan yerler dışına defin için kazı yapılması ancak cesedin konulamaması halinde teşebbüs söz konusu olur.
7.2 İştirak
Suça katılan herkes suçun faili sayılır. Defin işlemi sırasında gömülen yerin yasa dışı olduğunu bilen herkes suça iştiraktır.
7.3 İçtima ve Diğer Suçlarla İlişki
Ölü üzerinde adli muayene yapılmadan gömme, TCK’nın 281. maddesinde suçtur. Böyle durumlarda her iki suçtan cezalandırma mümkündür (Gerçek içtima).
8. İlgili Mevzuat
- 1593 Sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu: Mezarlık yerlerinin tespiti, defin ruhsatı ve defin yerleriyle ilgili usuller (Resmi Gazete, 1930).
- 5326 Sayılı Kabahatler Kanunu: Ruhsatsız defin hususundaki idari yaptırımlar (Resmi Gazete, 2005).
9. Yaptırımlar
Suçu işleyen kişi, 6 aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Hapis cezasının alt sınırı 1 aydır (YTCK m.49). Hükmün açıklanmasının geri bırakılması uygulaması tartışmalıdır ancak uygulanabilir (Kara & Demirtaş, 2018).
10. Kovuşturma Usulü, Görevli ve Yetkili Mahkeme
Suç şikayete tabi olmayıp resen takip edilir. Görevli mahkeme Sulh Ceza Mahkemesidir. Yetkili mahkeme, defin işleminin yapıldığı yer mahkemesidir (CMK).
11. Sonuç
Usulsüz ölü gömme suçu, toplum sağlığı ve insan onurunu koruma bakımından önemli bir suç tipidir. Kanunda düzenlenen hükümlerle, mezarlık dışına defin eylemleri engellenmekte ve ceza yaptırımı ile toplum sağlığı gözetilmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S1: Ölü gömülmesine ayrılan yerler dışına gömme nasıl tanımlanır?
Belirlenmiş mezarlık alanları dışındaki tüm yerler usulsüz defin alanı olarak kabul edilir.
S2: Defin ruhsatı alınması suçu önler mi?
Hayır, defin ruhsatı olsa bile, mezarlık dışına defin suçu oluşur.
S3: Suçun mağduru kimdir?
Toplum sağlığı ve ölülerin saygınlığıdır.
S4: Hapis cezası alt sınırı nedir?
1 aydır, ancak ceza 6 aya kadar çıkabilir.
S5: Olağanüstü hallerde defin yapılabilir mi?
Evet, savaş veya afet gibi durumlarda Bakanlar Kurulu izni aranmaksızın defin yapılabilir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.