Yabancı hizmetine asker yazma, yazılma
Madde 320- (1) Hükûmetin izni olmaksızın bir yabancı veya yabancı Devlet hizmetinde veya bunların lehinde çalışmak üzere Ülke içinde vatandaşlardan asker yazan veya vatandaşları silahlandıran kimseye üç yıldan altı yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Asker yazılanlar veya silahlandırılanlar arasından asker veya askerlik çağında olanlar varsa ceza üçte biri oranında artırılır.
(3) Birinci fıkradaki hizmeti kabul eden kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
GEREKÇE:
Ülkede ne nedenle olursa olsun vatandaşlardan asker toplamak veya vatandaşları silâhlandırmak, Devletin tekelinde olan bir iştir. Ancak hükumetin izniyle vatandaşlar arasında bir yabancı veya yabancı devletin hizmetinde veya lehinde çalışmak üzere, asker toplamak veya vatandaşları silâhlandırmak olanaklıdır. İşte madde, Hükûmetin müsaadesi olmadan Ülkede vatandaşlar arasında asker yazmayı veya bunları silâhlandırmayı cezalandırarak Devletin söz konusu yarar ve tekelini korumaktadır.
Söz konusu suç, seçimlik hareketli bir suç olarak tanımlanmıştır. Bu seçimlik hareketlerden birincisi, asker yazmaktır. Asker yazmak, kişilere bir taahhütname imzalatmak, bu maksatla para veya başka şeyler vermek, yararlar sağlamak gibi şekillerle gerçekleştirilebilir.
İkinci seçimlik hareket ise, vatandaşları yabancı veya yabancı devlet hizmet veya lehinde kullanmak üzere silâhlandırmaktır yani onlara silâh vermektir. Suç seçimlik hareketli olduğundan asker yazılanlara silâh da tevdii hâlinde faile ayrıca bir ceza verilmeyecektir.
Maddenin ikinci fıkrasında, asker yazılanlar veya silâhlandırılanların asker olmaları veya askerlik çağında bulunmaları hâlinde cezanın artırılacağı açıklanmıştır.
Maddenin sonuncu fıkrası, Hükûmetin izni olmadan kendilerine teklif edilen hizmeti kabul etmiş yani asker yazılmış veya silâh almış olan kişileri ayrıca cezalandırmaktadır.
Birinci fıkradaki suçun maddî unsuru asker yazmak veya silâhlandırmak olduğu için, hizmet kabul eden veya silâhlanan kişi bu suçun şeriki sayılmaz. Bu nedenle, adı geçenlerin fiillerini ayrı bir hüküm ile ayrıca suç hâline getirmek uygun sayılmıştır.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 128 – (Değişik: 11/6/1936 – 3038/1 md.)
Türkiye Devletini harp tehlikesine maruz kılacak şekilde Hükümetin tasvibi olmaksızın yabancı bir Devlet aleyhine asker toplıyan veya diğer hasmane hareketlerde bulunan kimse beş seneden on iki seneye kadar ağır hapis cezasile cezalandırılır. Eğer harp vukua gelirse müebbed ağır hapis cezasile cezalandırılır.
Hasmane hareketler, yalnız yabancı bir Hükümet ile münasebeti bozacak veya Türkiye Devletini veya Türk vatandaşlarını mukabele bilmisle maruz kılacak mahiyette ise verilecek ceza iki seneden sekiz seneye kadar ağır hapistir.
Siyasi münasebet münkati olur veya mukabele bilmisil vukua gelirse verilecek ceza üç seneden on seneye kadar ağır hapistir.
Madde 148 – (Değişik: 11/6/1936 – 3038/1 md.)
Her kim bir yabancının hizmetinde veya onun lehinde çalışmak üzere Hükümetin tasvibi olmaksızın memleket dahilinde yurddaşlardan asker yazar veya bunları silahlandırırsa üç seneden altı seneye kadar ağır hapis cezasile cezalandırılır.
Asker yazılanlar veya silahlandırılanlar arasında, hizmet halinde olan askerler veya henüz askeri mükellefiyete tabi bulunan kimseler varsa ceza üçte birden aşağı olmamak üzere artırılır.
AÇIKLAMALAR
Türk Ceza Kanunu m.320 Kapsamında Yabancı Hizmetine Asker Yazma veya Yazılma Suçu
Giriş
Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 320. maddesi, “Yabancı hizmetine asker yazma veya yazılma” suçunu düzenlemektedir. Bu suç tipi, devletin güvenliği, askerî hizmetin korunması ve vatandaşların yabancı devlet çıkarları için izinsiz askerlik faaliyetlerine katılmasını önlemek amacıyla ihdas edilmiştir.
Madde, hem asker yazma hem de asker yazılma fiillerini kapsamakta; ayrıca vatandaşları silahlandırma eylemlerini de cezalandırmaktadır. Bu yönüyle suç, Devlete karşı suçlar arasında yer almakta ve kamu düzeni bakımından ağır bir tehdit olarak değerlendirilmektedir.
1. Suçun Yasal Dayanağı ve Maddi Unsurları
1.1. Kanuni Düzenleme
TCK m.320 hükmü şöyledir:
(1) Hükûmetin izni olmaksızın bir yabancı veya yabancı Devlet hizmetinde veya bunların lehinde çalışmak üzere Ülke içinde vatandaşlardan asker yazan veya vatandaşları silahlandıran kimseye üç yıldan altı yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Asker yazılanlar veya silahlandırılanlar arasından asker veya askerlik çağında olanlar varsa ceza üçte biri oranında artırılır.
(3) Birinci fıkradaki hizmeti kabul eden kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
1.2. Korunan Hukuki Değer
Bu suçla korunan temel yarar, devletin güvenliği, askerî hizmetin düzenliliği ve vatandaşların sadakat yükümlülüğüdür. Vatandaşların yabancı güçler lehine izinsiz askerlik faaliyetlerine katılması, hem iç güvenliği hem de dış politikayı doğrudan etkileyebilir.
1.3. Fail ve Mağdur
- Fail: Asker yazma veya silahlandırma eylemini gerçekleştiren herkes olabilir. Yabancı devlet görevlileri de bu kapsamda sorumlu tutulabilir.
- Mağdur: Doğrudan mağdur Türkiye Cumhuriyeti Devleti olmakla birlikte, asker yazılan kişiler de suçtan zarar gören konumunda olabilir.
1.4. Fiil Unsuru
- Asker yazma: Vatandaşların yabancı devlet hizmetine girmesi amacıyla kayıt altına alınması veya görevlendirilmesi.
- Vatandaşları silahlandırma: Yabancı devlet lehine silahlı güç oluşturmak amacıyla silah temini.
- Asker yazılma: Yabancı devletin hizmetini kabul etme fiili.
1.5. Manevi Unsur
Bu suç doğrudan kastla işlenebilir. Fail, hükümet izni olmaksızın yabancı hizmet için asker yazma, yazılma veya silahlandırma eylemini bilerek ve isteyerek gerçekleştirmelidir.
2. Yaptırım ve Nitelikli Haller
- Temel ceza: 3 yıldan 6 yıla kadar hapis (asker yazma veya silahlandırma).
- Nitelikli hal: Asker veya askerlik çağındaki kişilerin asker yazılması/silahlandırılması hâlinde ceza 1/3 oranında artırılır.
- Asker yazılma fiili: 1 yıldan 3 yıla kadar hapis.
3. Yargıtay Uygulamaları
Yargıtay, bu suçun oluşabilmesi için fiillerin maddi olarak tespitini ve hükûmet izninin bulunmadığının kesinleşmesini aramaktadır. Ayrıca, yalnızca yabancı ülkelerle yapılan askerlik faaliyetleri değil, yabancı devlet lehine yürütülen milis veya paramiliter faaliyetler de kapsam dahilinde değerlendirilmektedir.
4. Suç İsnat Edilen Kişilerin Yapması Gerekenler
- Derhal uzman bir ceza avukatına başvurulmalıdır.
- İfade verme aşamasında hukuki destek alınmalı, savunma stratejisi belirlenmelidir.
- Yabancı hizmetle bağlantılı faaliyetler varsa, bunların hukuki çerçevede, hükümet izni ile yapıldığına dair belgeler temin edilmelidir.
- Telefon, yazışma ve seyahat kayıtları gibi delillerin savunma lehine sunulması önemlidir.
5. Suçtan Zarar Gören / Mağdur / Müştekilerin Yapması Gerekenler
- Durumun derhal kolluk kuvvetlerine veya Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilmesi.
- Olayla ilgili tanık beyanları, fotoğraf, video, yazışma kayıtları gibi delillerin sunulması.
- Süreç boyunca hakların korunması için ceza hukuku alanında uzman bir avukatla temsil sağlanması.
6. Uzman Ceza Avukatı ile Çalışmanın Önemi
Bu suç tipi, devletin güvenliğine karşı suçlar arasında yer aldığı için soruşturma ve kovuşturma süreçleri titizlikle yürütülmektedir. Hem sanık hem de mağdur açısından delil toplama, hukuki argüman oluşturma ve mahkeme sürecini yönetme konularında uzman ceza avukatı desteği hayati öneme sahiptir.
7. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Yabancı bir ülkenin ordusuna gönüllü katılmak bu suçu oluşturur mu?
Cevap: Evet. Hükûmet izni olmaksızın bu tür bir faaliyet suç teşkil eder.
Soru 2: Yabancı bir ülke lehine gönüllü insani yardım faaliyetinde bulunmak suç mudur?
Cevap: Hayır, insani yardım faaliyetleri suç kapsamına girmez; ancak bu faaliyetlerin askerî mahiyet kazanmaması gerekir.
Soru 3: Askerlik çağı geçmiş bir vatandaşın yabancı hizmetine girmesi suç olur mu?
Cevap: Evet, ancak cezada artırım yapılmaz.
Soru 4: Bu suç şikâyete tabi midir?
Cevap: Hayır, resen soruşturulur.
Sonuç
TCK m.320 kapsamında düzenlenen yabancı hizmetine asker yazma veya yazılma suçu, devletin güvenliğini koruma amacı güden ciddi bir suç tipidir. Hem failler hem de mağdurlar açısından süreç karmaşık olup, profesyonel hukuki destek büyük önem taşır.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.