Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisi (CMK.308) – Ağır Ceza Avukatı I Av. Necmettin İlhan

Ankara Ceza Avukatı Avukat Necmettin İlhan [İLHAN HUKUK BÜROSU], ağır ceza avukatları ile ceza davaları konusunu kapsamlı bir bakış açısıyla ele alıyor.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisi

Madde 308 – (1) Yargıtay ceza dairelerinden birinin kararına karşı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, re’sen veya istem üzerine, ilâmın kendisine verildiği tarihten itibaren bir ay içinde Ceza Genel Kuruluna itiraz edebilir. Sanığın lehine itirazda süre aranmaz.[1]

(2) (Ek: 2/7/2012-6352/99 md.) İtiraz üzerine dosya, kararına itiraz edilen daireye gönderilir.

(3) (Ek: 2/7/2012-6352/99 md.) Daire, mümkün olan en kısa sürede itirazı inceler ve yerinde görürse kararını düzeltir; görmezse dosyayı Yargıtay Ceza Genel Kuruluna gönderir.

Olağanüstü Kanun Yolları: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisi (CMK m.308)

Giriş

Ceza muhakemesi hukukunda olağan kanun yolları dışında, kesinleşmiş hükümlerin denetlenmesi amacıyla öngörülen olağanüstü kanun yolları bulunmaktadır. Bu yollar, adil yargılanma hakkının temini, hukuka aykırılıkların giderilmesi ve yargı kararlarının denetlenmesi bakımından büyük önem arz eder. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) m.308 kapsamında düzenlenen Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisi, olağanüstü kanun yollarından biridir. Bu kurum, özellikle sanık lehine hukuka aykırılıkların düzeltilmesine imkân tanımakta ve ceza yargılamasının adalet ilkesine uygun yürütülmesine katkı sağlamaktadır.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisinin Hukuki Dayanağı

CMK m.308’e göre, Yargıtay ceza dairelerinden birinin kararına karşı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, re’sen veya istem üzerine itiraz edebilir. Bu itirazın temel amacı, ceza dairelerinin kararlarında hukuka aykırılık bulunması halinde bu yanlışlığın düzeltilmesini sağlamaktır.

• Süre Şartı: Başsavcının, ilamın kendisine verildiği tarihten itibaren bir ay içinde itiraz etmesi gerekir. Ancak sanık lehine yapılan itirazlarda süre şartı bulunmamaktadır.
• İnceleme Usulü: İtiraz edilen karar, öncelikle kararı veren daireye gönderilir. Daire, itirazı haklı bulursa kararını düzeltir; bulmazsa dosyayı Yargıtay Ceza Genel Kuruluna gönderir.

İtiraz Yetkisinin Kapsamı

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisi, yalnızca Yargıtay ceza dairelerinin kararlarına karşı kullanılabilir. İlk derece mahkemesi veya bölge adliye mahkemesi kararları bu kapsama girmemektedir. Böylelikle, Yargıtay içtihat birliğinin sağlanması ve hukuka aykırı kararların ortadan kaldırılması hedeflenmektedir.

Sanık/Şüpheli Açısından İtiraz Yetkisinin Önemi

• Sanığın lehine: Süre şartı olmaksızın itiraz mümkündür. Bu durum, sanık lehine koruyucu bir düzenleme olarak öne çıkar.
• Hak arama özgürlüğü: Sanık, doğrudan bu yola başvuramasa da, avukatı aracılığıyla Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısına başvurarak itiraz edilmesini talep edebilir.
• Ceza adaletinin sağlanması: Haksız veya hukuka aykırı mahkûmiyet kararlarının düzeltilmesinde önemli bir güvencedir.

Suçtan Zarar Gören/Mağdur Açısından İtiraz Yetkisinin Önemi

• Mağdurun başvuru hakkı: Mağdur veya müşteki doğrudan itiraz yoluna başvuramaz. Ancak, vekili aracılığıyla Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısına başvurarak talepte bulunabilir.
• Hakların korunması: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, yalnızca sanık lehine değil, mağdurun haklarını etkileyen hukuka aykırılıklar söz konusu olduğunda da inceleme talebinde bulunabilir.

Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Şüpheli/sanık ve mağdurların, bu olağanüstü kanun yolunun teknik yapısını bilmeleri beklenmez. Bu nedenle, alanında uzman bir ceza avukatından profesyonel destek almaları hak kayıplarını önleyecektir.
• Başvuruların doğru zamanda ve uygun dilekçe formatıyla yapılması, sürecin sağlıklı ilerlemesi için zorunludur.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Sanık lehine itirazda süre var mı?
Hayır. CMK m.308’e göre sanık lehine yapılan itirazlarda süre şartı aranmaz.

2. Mağdur veya müşteki doğrudan itiraz başvurusu yapabilir mi?
Hayır. Ancak vekili aracılığıyla Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısına başvurarak itiraz edilmesini talep edebilir.

3. İtirazı kim karara bağlar?
Öncelikle kararına itiraz edilen Yargıtay ceza dairesi inceleme yapar. İtiraz yerinde görülmezse dosya Yargıtay Ceza Genel Kuruluna gönderilir.

4. İtiraz sonucunda sanığın cezası ağırlaşabilir mi?
İtiraz sanık lehine olduğunda, sanığın durumu ağırlaştırılamaz. Ancak, diğer tarafların haklarını etkileyen durumlarda farklı değerlendirmeler olabilir.

Sonuç

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisi, ceza muhakemesi sisteminde hukuki güvence sağlayan olağanüstü kanun yollarından biridir. Bu yetki sayesinde, Yargıtay ceza daireleri tarafından verilen kararlardaki olası hukuka aykırılıklar giderilmekte, hem sanığın hem de mağdurun hakları korunmaktadır. Bu nedenle, tarafların bu süreçte uzman bir ceza avukatından hukuki destek alması, adil yargılanma hakkının korunması açısından büyük önem taşımaktadır.

Kaynakça

• 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, m.308.
• Centel, N., Zafer, H., & Çakmut, Ö. (2023). Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Beta Yayınları.
• Yenisey, F., & Nuhoğlu, A. (2022). Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Özbek, V. Ö., Doğan, K., Bacaksız, P., Tepe, İ. & Tok, M. (2021). Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

[1] 2/3/2024 tarihli ve 7499 sayılı Kanunun 37 nci maddesi ile bu fıkrada yer alan “otuz gün” ibaresi “bir ay” şeklinde değiştirilmiştir.

UYARI

Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.

KVKK AYDINLATMA METNİ