Yasaklanan bilgileri açıklama
Madde 336- (1) Yetkili makamların kanun ve düzenleyici işlemlere göre açıklanmasını yasakladığı ve niteliği bakımından gizli kalması gereken bilgileri açıklayan kimseye üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Fiil, savaş zamanında işlenmiş veya Devletin savaş hazırlıklarını veya savaş etkinliğini veya askerî hareketlerini tehlikeye sokmuş ise faile on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası verilir.
(3) Fiil, failin taksiri sonucu meydana gelmiş ise, birinci fıkrada yazılı olan halde faile altı aydan iki yıla, ikinci fıkrada yazılı halde üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası verilir.
GEREKÇE:
Madde metninde, yetkili makamların kanun ve düzenleyici işlemlere göre açıklanmasını yasakladığı ve niteliği bakımından gizli kalması gereken bilgilerin açıklanması, suç olarak tanımlanmıştır. Bu maddede geçen kavramlar hakkında yukarıdaki maddelerin gerekçelerine bakılmalıdır.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 137 – (Değişik : 11/6/1936 – 3038/1 md.)
Salahiyetli makamların neşir ve işaasını menettikleri malümatı ifşa eden kimse üç seneden aşağı olmamak üzere ağır hapis cezasile cezalandırılır.
Fiil harp zamanında işlenir veyahut Devletin harp hazırlıklarını veya harp kudret ve kabiliyetini veya askeri hareketlerini tehlikeye koyarsa verilecek ağır hapis cezası onseneden aşağı olamaz.
Suçlu, siyasi veya askeri casusluk maksadile hareket etmiş ise bu maddenin birinci fıkrasında yazılı halde on beş seneden aşağı olmamak üzere ağır hapis cezasına mahküm edilir.
İkinci fıkrada yazılı hallerde (Değişik İbare: 14/7/2004 – 5218/1 md.) ağırlaştırılmış müebbet ağır hapis cezası verilir.
Bu cezalar bu maddede yazılı olan malümatı istihsal etmiş olanlar hakkında da tatbik olunur.
Eğer fiil suçlunun taksiri neticesi vuku bulmuş ise birinci fıkrada yazılı halde altı aydan iki seneye ve ikinci fıkradaki hallerden birinin mevcudiyeti takdirinde üç seneden on beş seneye kadar ağır hapis cezası verilir.
AÇIKLAMALAR
Yasaklanan Bilgileri Açıklama Suçu (TCK m.336) ve Hukuki Analizi
Giriş
Devletin güvenliği ve iç/dış siyasal yararları bakımından gizli kalması gereken bilgilerin korunması, modern hukuk sistemlerinin temel taşlarından biridir. Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 336. maddesi, yetkili makamlarca açıklanması yasaklanan ve niteliği gereği gizli kalması gereken bilgileri açıklayan kişilere yönelik cezai yaptırımları düzenlemektedir. Bu makale, TCK m.336’yı ayrıntılı olarak inceleyerek suçun unsurlarını, ceza yaptırımlarını, şüpheli ve mağdur açısından hak ve yükümlülükleri açıklamayı amaçlamaktadır.
Suçun Tanımı ve Kapsamı
TCK m.336 uyarınca, suç üç farklı şekilde cezalandırılır:
- Normal hâl: Yetkili makamların kanun ve düzenleyici işlemlere göre açıklanmasını yasakladığı ve niteliği bakımından gizli kalması gereken bilgileri açıklayan kimseye 3-5 yıl hapis cezası verilir.
- Savaş veya ağır tehlike hâli: Fiil savaş zamanında işlenmiş veya devletin savaş hazırlıklarını, askerî hareketlerini veya etkinliğini tehlikeye sokmuş ise, 10-15 yıl hapis cezası öngörülür.
- Taksirle işlenmesi: Failin taksiri sonucu suçun meydana gelmesi durumunda, normal hâlde 6 ay-2 yıl, savaş veya ağır tehlike hâlinde 3-8 yıl hapis cezası uygulanır.
Suçun Unsurları
- Maddi unsur: Yasaklanan ve niteliği gereği gizli kalması gereken bilgilerin açıklanması.
- Manevi unsur: Kasıt veya taksir. Suçun ağırlaştırıcı sebepleri savaş durumu veya devletin askerî çıkarlarına yönelik tehlikedir.
- Fail: Birey, kamu görevlisi veya üçüncü kişiler olabilir.
Cezai Yaptırımların Analizi
| Durum | Cezai Hüküm |
| Normal hâl | 3-5 yıl hapis |
| Savaş/askerî tehlike | 10-15 yıl hapis |
| Taksirle işlenmesi | 6 ay-2 yıl (normal), 3-8 yıl (savaş) |
Cezalar, failin kast veya taksir derecesine ve suçun işlenme koşullarına göre değişmektedir. Bu nedenle hukuki danışmanlık, cezanın belirlenmesinde kritik rol oynar.
Şüpheli/Sanık Açısından Hak ve Yükümlülükler
- Avukat ile Temas: Suçun ağırlığı nedeniyle mutlaka ceza hukuku alanında uzman bir avukata danışılmalıdır.
- Bilgi Verme Hakkı: Şüpheli/sanık, ifade vermeden önce hakları hakkında bilgilendirilmelidir.
- Delil Koruma: Kendini suçlayıcı bilgiler paylaşmadan, delillerin toplanmasına hukuka uygun şekilde katılmak önemlidir.
- Savunma Stratejisi: Taksirli veya kazara açıklama gibi hafifletici durumlar uzman bir avukatla değerlendirilmelidir.
Mağdur/Müşteki Açısından Hak ve Yükümlülükler
- Suç Bildirimi: Gizli bilginin izinsiz olarak açıklanması durumunda derhal yetkili makamlara bildirim yapılmalıdır.
- Delil Sağlama: Bilginin açıklanması ve zarar oluşumu ile ilgili belgeler ve kayıtlar muhafaza edilmelidir.
- Hukuki Temsil: Mağdur, dava sürecinde haklarını korumak için ceza hukuku alanında deneyimli avukattan destek almalıdır.
- Zararın Tazmini: Suçtan doğan maddi veya manevi zararların tazmini için hukuki yolların takip edilmesi gerekir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S: Gizli bilginin açıklanması için her zaman kasıt şart mı?
C: Hayır, TCK m.336/3 hükmü taksirle açıklama durumunu da kapsamaktadır. Ancak ceza, kasıtlı fiile göre daha hafif tutulur.
S: Savaş zamanı suçun cezasını artırır mı?
C: Evet, suç savaş zamanında işlenmiş veya devletin askerî çıkarlarını tehlikeye sokmuşsa, ceza 10-15 yıl hapis olarak belirlenir.
S: Hangi bilgiler yasaklıdır?
C: Yetkili makamlarca açıklanması yasaklanmış ve niteliği gereği gizli kalması gereken tüm bilgi ve belgeler bu kapsamda değerlendirilir.
S: Şüpheli kendi kendine savunma yapabilir mi?
C: Hukuken mümkündür ancak ciddi ceza riskleri bulunduğundan, mutlaka uzman bir avukat ile savunma yapılması önerilir.
Hukuki Değerlendirme ve Sonuç
TCK m.336, devletin güvenliği ve iç/dış siyasal yararlarının korunmasını amaçlayan önemli bir suç tipidir. Suçun ağır ceza yaptırımlarına tabi olması, hem şüpheli/sanık hem de mağdur açısından özel önlemler alınmasını gerektirir. Uzman ceza avukatı rehberliği olmadan süreç yönetmek, hem savunmayı zayıflatır hem de hak kayıplarına yol açabilir. Bu nedenle, suçun oluşumu, ceza yaptırımları ve süreç yönetimi konularında profesyonel hukuki destek kritik öneme sahiptir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.