Yasaklanan bilgileri temin
Madde 334- (1) Yetkili makamların kanun ve düzenleyici işlemlere göre açıklanmasını yasakladığı ve niteliği bakımından gizli kalması gereken bilgileri temin eden kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Fiil, Devletin savaş hazırlıklarını veya savaş etkinliğini veya askerî hareketlerini tehlikeyle karşı karşıya bırakmış ise faile beş yıldan on yıla kadar hapis cezası verilir.
GEREKÇE:
Madde, yetkili makamlarca kanun veya düzenleyici işlemlerin verdiği yetkiye dayanarak, açıklanması yasaklanan ve niteliği bakımından gizli kalması gereken bilgilerin temin edilmesini cezalandırmaktadır. Böylece yetkili makamların kanun ve düzenleyici işlemlere göre açıklanmasını yasaklayabilecekleri bilgilerin temin edilmesi suç hâline getirilmiş olmaktadır. Suçun oluşması için kanun ve düzenleyici işlemlerin yetkili makamlara o konudaki bilgilerin açıklanmasını yasaklamak yetkisini vermiş bulunması gerekir ve bu bilgilerin niteliği bakımından gizli kalmasının gerekliliği zorunlu olmalıdır. Yoksa resmî makamın her istediği bilginin açıklanmasını yasaklamak yetkisi, demokratik bir düzende kabul olunamaz. Vatandaşın haber almak hak ve hürriyetinin kısıtlanması, ancak Anayasanın olanaklı kıldığı hâllerde kabul edilebilir.
Hangi yetkili makamın hangi bilgileri yasaklayabileceği hususu, mevzuat tarafından belirtilmektedir. Demokratik bir toplumda işlemlerin halkın gözü önünde cereyanı temel ilkedir; böyle olunca devlet makamlarının, keyfî olarak, istedikleri bilginin açıklanmasını yasaklayabilecekleri kabul olunamaz.
İkinci fıkrada suçun nitelikli hâlleri gösterilmiştir.
Maddenin 765 sayılı TÜRK CEZA KANUNU’ndaki karşılığı
Madde 132 – (Değişik: 11/6/1936 – 3038/1 md.)
Devletin emniyetine veya dahili, yahut beynelmilel siyasi menfaatlerine taallük eden evrak veya vesikaları tamamen veya kısmen yok eden, tahrib eden veya üzerlerinde sahtelik yapan veyahut muvakkaten de olsa bunları tahsis olundukları yerden başka bir yerde kullanan, hile ile alan veya çalan kimse sekiz seneden aşağı olmamak üzere ağır hapis cezasile cezalandırılır.
Gizli kalması Devletin emniyeti ve yukarıda yazılı menfaatleri icabından olan malümatı istihsal eden kimse üç seneden on seneye kadar ağır hapis cezasile cezalandırılır. Bu bab hükümlerine nazaran Devletin menfaatleri namına gizli kalması lazımgelen malümat arasında, dahili veya beynelmilel siyasi sebeplerle neşrolunmıyan Hükümet muamelelerinin ihtiva ettiği malümat da dahildir.
Salahiyetli makamların neşir veya işaasını menettiği malümatı istihsal eden kimse iki seneden sekiz seneye kadar ağır hapis cezasile cezalandırılır.
Yukarıki fıkralarda yazılı filler Devletin harp hazırlıklarını veya harp kudret veya kabiliyetini veya askeri hareketlerini tehlikeye koymuşsa müebbet ağır hapis cezası verilir.
AÇIKLAMALAR
TCK m.334 Kapsamında Yasaklanan Bilgileri Temin Suçu: Hukuki Analiz ve Uygulama Sorunları
Giriş
Türk Ceza Kanunu’nun 334. maddesi, yetkili makamlar tarafından kanun veya düzenleyici işlemlerle açıklanması yasaklanmış ve niteliği gereği gizli kalması gereken bilgilerin temin edilmesini suç olarak düzenlemektedir. Bu hüküm, devletin güvenliğini, savaş hazırlıklarını ve askerî faaliyetlerini korumayı amaçlar. Suçun hem barış hem de savaş döneminde farklı cezai yaptırımları bulunmaktadır.
Bu makalede, TCK m.334 Yasaklanan Bilgileri Temin suçu detaylı biçimde incelenecek; suçun unsurları, cezai yaptırımlar, uygulamadaki sorunlar ve hem şüpheli/sanıklar hem de mağdur/müştekiler açısından izlenmesi gereken hukuki yollar ele alınacaktır.
1. Suçun Hukuki Dayanağı
- TCK m.334/1: Yetkili makamların, kanun ve düzenleyici işlemler çerçevesinde açıklanmasını yasakladığı ve niteliği bakımından gizli kalması gereken bilgileri temin eden kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- TCK m.334/2: Fiil, devletin savaş hazırlıklarını, savaş etkinliğini veya askerî hareketlerini tehlikeye düşürmüşse ceza 5 yıldan 10 yıla kadar hapis olarak belirlenir.
2. Suçun Unsurları
2.1. Maddi Unsur
- Fail: Herkes olabilir. Suçun faili kamu görevlisi olabileceği gibi sivil kişiler de olabilir.
- Mağdur: Doğrudan devletin güvenliği ve kamu düzenidir. Ancak dolaylı olarak devletin güvenliğiyle bağlantılı kişi veya kurumlar da zarar görebilir.
- Fiil: Yetkili makamlarca yasaklanan ve niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilginin temin edilmesi.
2.2. Manevi Unsur
- Suç kasten işlenebilir. Bilginin yasaklı olduğunu bilmeden elde edilmesi hâlinde kast unsuru oluşmayabilir.
- Olası kast durumlarında da sorumluluk gündeme gelebilir.
3. Suçun Nitelikli Hali
TCK m.334/2’ye göre, fiilin devletin savaş hazırlıklarını, savaş etkinliğini veya askerî hareketlerini tehlikeye düşürmesi, nitelikli hâli oluşturur ve ceza 5-10 yıl arası hapis olur.
4. Yargıtay Uygulaması
Yargıtay kararlarında bu suçun oluşabilmesi için:
- Bilginin yetkili makamlarca yasaklanmış olması,
- Niteliği bakımından gizli kalması gereken bir bilgi olması,
- Failin bu bilgiyi bilerek ve isteyerek temin etmesi
gerektiği vurgulanmaktadır.
Uygulamada, özellikle bilgi temininin hukuka uygun yollarla mı yoksa hile, gizlilik ihlali gibi yöntemlerle mi yapıldığı önemlidir.
5. Uygulamadaki Sorunlar
- Bilginin niteliğinin belirlenmesi: Her bilgi yasak kapsamına girmez; yalnızca hukuken yasaklanmış ve gizlilik derecesi belirlenmiş bilgiler bu kapsamdadır.
- İspat sorunu: Failin bilgiyi hangi yöntemle elde ettiği ve kastı ispat yükü iddia makamına aittir.
- Basın özgürlüğü ve ifade özgürlüğü ile çatışma: Bazı durumlarda yasaklı bilgi ile kamu yararı arasındaki denge tartışma konusu olabilir.
6. Şüpheli/Sanık Açısından İzlenecek Hukuki Yol
- Savunma stratejisinin belirlenmesi: Bilginin gerçekten yasaklı olup olmadığının tespiti.
- Kast unsuru yönünden değerlendirme: Bilginin yasaklı olduğunun bilinip bilinmediği.
- Delillerin toplanması: Hukuka aykırı delillerin reddi talep edilmelidir.
- Uzman avukat desteği: Ceza muhakemesi sürecinde, özellikle devlet güvenliğine ilişkin suçlarda deneyimli bir ceza avukatı ile çalışmak hayati önem taşır.
7. Mağdur/Müşteki Açısından İzlenecek Hukuki Yol
- Şikayet ve ihbar: Yetkili savcılığa başvurulmalıdır.
- Delillerin sunulması: Yasaklı bilginin hangi yollarla elde edildiğine ilişkin belgeler ve tanık beyanları toplanmalıdır.
- Koruma tedbirleri talebi: Gerekirse gizli tanık veya kimlik gizleme gibi koruma tedbirleri istenebilir.
- Avukat desteği: Sürecin hukuki hak kaybı yaşanmadan yürütülmesi için alanında uzman bir ceza avukatından yardım alınmalıdır.
8. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Yasaklı bilgiye sosyal medyadan ulaşmak bu suçu oluşturur mu?
Cevap: Evet, bilgi yetkili makamlarca yasaklı ve gizli nitelikte ise, sosyal medya üzerinden temin edilmesi de suçtur.
Soru 2: Bilginin yanlışlıkla elde edilmesi durumunda sorumluluk olur mu?
Cevap: Kast unsuru yoksa sorumluluk doğmayabilir; ancak bilginin niteliği öğrenildikten sonra kullanılması veya yayılması hâlinde suç oluşabilir.
Soru 3: Basın mensupları açısından durum farklı mıdır?
Cevap: Basın özgürlüğü kapsamında olsa bile, devletin güvenliğini tehlikeye atacak yasaklı bilgilerin temini suçtur.
Sonuç
TCK m.334, devletin güvenliği açısından kritik öneme sahip bilgilerin korunmasını amaçlayan bir düzenlemedir. Suçun hem maddi hem manevi unsurları titizlikle değerlendirilmelidir. Şüpheli veya sanıklar açısından doğru savunma stratejisi belirlenmesi, mağdur veya müştekiler açısından ise hak kaybı yaşanmadan delillerin sunulması gereklidir. Her iki durumda da alanında uzman bir ceza avukatından hukuki destek almak sürecin sağlıklı yürütülmesi için zorunludur.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.