Yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumları
Madde 9- (1) Yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumları, iç ve dış güvenlik görevlilerine sahip, firara karşı teknik, mekanik, elektronik ve fizikî engellerle donatılmış, oda ve koridor kapıları sürekli kapalı tutulan, ancak mevzuatın belirttiği hâllerde aynı oda dışındaki hükümlüler arasında ve dış çevre ile temasların geçerli olduğu sıkı güvenlik rejimine tâbi hükümlülerin bir veya üç kişilik odalarda barındırıldıkları tesislerdir. Bu kurumlarda bireysel veya grup hâlinde iyileştirme yöntemleri uygulanır.
(2) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm olanlar ile süresine bakılmaksızın, suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, yönetmek veya bu örgütün faaliyeti çerçevesinde, Türk Ceza Kanununda yer alan;
a) İnsanlığa karşı suçlardan (madde 77, 78),
b) Kasten öldürme suçlarından (madde 81, 82),
c) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan (madde 188),
d) Devletin güvenliğine karşı suçlardan (madde 302, 303, 304, 307, 308),
e) Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlardan (madde 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315),
Mahkûm olanların cezaları, bu kurumlarda infaz edilir.
(3) Eylem ve tutumları nedeniyle tehlikeli hâlde bulunan ve özel gözetim ve denetim altında bulundurulmaları gerekli olduğu saptananlar ile bulundukları kurumlarda düzen ve disiplini bozanlar veya iyileştirme tedbir, araç ve usûllerine ısrarla karşı koyanlar bu kurumlara gönderilirler.
(4) Birinci fıkrada tanımı yapılan kurumların ihtiyacı karşılama bakımından yetersiz olması hâlinde, diğer kapalı ceza infaz kurumlarının yüksek güvenlikli bölümleri kullanılır.
(5) (Değişik: 25/5/2005-5351/1 md.) Müebbet hapis cezasına hükümlülerden, 107 nci maddede belirtilen koşullu salıverilme süresinin üçte ikisini, süreli hapis cezasına hükümlülerden toplam cezalarının üçte birini, üçüncü fıkrada belirtilen hükümlülerden geriye kalan toplam cezalarının üçte birini bu kurumlarda geçirerek iyi hâl gösterenlerin, tutum ve kişiliklerine uygun diğer ceza infaz kurumlarına gönderilmelerine karar verilebilir.
Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumları: Hukuki Çerçeve, Uygulama ve Haklar
Giriş
Ceza infaz kurumları, toplumsal düzenin korunması ve hükümlülerin yeniden topluma kazandırılması açısından büyük önem taşır. Bu kurumlar arasında yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumları, özellikle ağır suçlardan hüküm giymiş kişilerin cezalarının infaz edildiği özel rejime sahip kuruluşlardır. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 9. maddesi, bu kurumların yapısını, işlevini ve hükümlülerin hangi şartlarda burada barındırılacağını düzenlemektedir.
Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumlarının Tanımı
Kanunun 9. maddesine göre, yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumları:
- İç ve dış güvenlik görevlilerinin bulunduğu,
- Firara karşı teknik, mekanik, elektronik ve fiziksel engellerle donatılmış,
- Oda ve koridor kapıları sürekli kapalı tutulan,
- Hükümlülerin bir veya üç kişilik odalarda barındırıldığı,
- Sıkı güvenlik rejimine tabi olan kurumlardır.
Bu kurumlarda bireysel veya grup halinde iyileştirme yöntemleri uygulanmakta, hükümlülerin yeniden sosyalleşmeleri için çeşitli eğitim ve rehabilitasyon programları yürütülmektedir.
Hangi Suçlular Bu Kurumlarda Barındırılır?
5275 sayılı Kanun’a göre, aşağıdaki hükümlülerin cezaları yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumlarında infaz edilir:
- Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm olanlar,
- Suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, yönetmek veya örgüt faaliyeti kapsamında suç işleyenler,
- Türk Ceza Kanunu’nda yer alan bazı ağır suçlardan hüküm giyenler:
- İnsanlığa karşı suçlar (TCK m. 77, 78),
- Kasten öldürme suçları (TCK m. 81, 82),
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (TCK m. 188),
- Devletin güvenliğine karşı suçlar (TCK m. 302-308),
- Anayasal düzene karşı suçlar (TCK m. 309-315).
Ayrıca, bulunduğu kurumda düzeni bozan, disipline uymayan veya özel gözetim altında tutulması gereken hükümlüler de bu kurumlara sevk edilebilir.
İnfaz Süreci ve İyi Hâl
Kanunun 9/5. fıkrası uyarınca:
- Müebbet hapis cezasına hükümlüler, koşullu salıverilme süresinin 3/2’sini,
- Süreli hapis cezasına mahkûmlar, toplam cezalarının 3/1’ini,
- Tehlikeli davranışları nedeniyle gönderilenler ise kalan cezalarının 3/1’ini yüksek güvenlikli kurumda geçirmek zorundadır.
Bu süreler boyunca iyi hâl gösterenler, tutum ve kişiliklerine uygun diğer ceza infaz kurumlarına nakledilebilir.
Yargıtay Uygulamaları
Yargıtay kararlarında yüksek güvenlikli ceza infaz kurumlarının, özellikle örgütlü suçlarda suçun ağırlığı ve failin tehlikelilik durumu dikkate alınarak uygulandığı görülmektedir. Yüksek güvenlik rejiminin, hem toplum güvenliği hem de infaz sisteminin caydırıcılığı açısından gerekli olduğu vurgulanmaktadır.
Şüpheli/Sanık ile Mağdur/Müşteki Açısından Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Şüpheli veya Sanık Açısından
- Sanık, yüksek güvenlikli kurumlara sevk edilmesi durumunda, infaz rejiminin haklarına müdahale etmemesi için hukuki yollara başvurabilir.
- Disiplin cezaları ve kurum içi uygulamalar, infaz hâkimliğine itiraz konusu olabilir.
- Sanık, hak kaybına uğramamak için uzman bir ceza avukatından hukuki destek almalıdır.
Mağdur/Müşteki veya Suçtan Zarar Gören Açısından
- Mağdur, sanığın yüksek güvenlikli kurumda tutulmasını talep ederek güvenlik kaygılarını giderebilir.
- Tazminat ve diğer mağdur haklarının korunması için avukat aracılığıyla ceza yargılamasına katılım büyük önem taşır.
- Mağdurun beyanları, sanığın infaz rejiminde nasıl değerlendirileceği açısından önem arz edebilir.
Uzman Ceza Avukatının Önemi
Yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumlarında barındırılmak, hükümlü açısından son derece ağır sonuçlar doğurur. Uzman bir ceza avukatı:
- Hükümlünün infaz haklarını korur,
- Disiplin cezalarına karşı gerekli başvuruları yapar,
- Koşullu salıverilme ve kurum değiştirme taleplerini hukuka uygun şekilde yürütür,
- Mağdur/müşteki açısından ise hak kayıplarının önlenmesi ve dava sürecinde etkin temsil sağlar.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Yüksek güvenlikli ceza infaz kurumları ile kapalı ceza infaz kurumları arasındaki fark nedir?
Kapalı ceza infaz kurumlarında daha esnek bir rejim uygulanırken, yüksek güvenlikli kurumlarda tek veya üç kişilik odalar ve sürekli kapalı kapılarla çok daha sıkı bir güvenlik rejimi vardır.
2. Her ağır ceza alan kişi yüksek güvenlikli kurumda mı kalır?
Hayır. Yalnızca kanunda belirtilen suçlardan hüküm giyenler veya disiplin/tehlikelilik nedeniyle sevk edilenler burada barındırılır.
3. Hükümlü ne kadar süre yüksek güvenlikli kurumda kalır?
Kanunda belirtilen oranlar (3/2 veya 3/1) kadar süreyi burada geçirir. İyi hâl gösterirse başka kuruma nakledilebilir.
4. Avukatsız bu süreç yönetilebilir mi?
Teorik olarak evet, ancak uygulamada avukatsız hak kaybı yaşanma ihtimali yüksektir. Bu nedenle uzman bir ceza avukatından destek alınmalıdır.
Sonuç
Yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumları, ağır suçlardan hüküm giymiş veya tehlikeli kabul edilen hükümlülerin cezalarının infaz edildiği, sıkı güvenlik rejimine sahip kurumlardır. Bu kurumlarda hem hükümlünün haklarının korunması hem de mağdurun güvenliğinin sağlanması açısından ceza avukatının rolü kritik bir öneme sahiptir.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.