Zorunlu kapalılık
Madde 185 – (1) Sanık, onsekiz yaşını doldurmamış ise duruşma kapalı yapılır; hüküm de kapalı duruşmada açıklanır.
Zorunlu Kapalılık: 5271 Sayılı CMK Madde 185’in Uygulaması ve Hukuki Analizi
Özet
Ceza yargılamasında, sanığın yaşı ve duruşmanın açık veya kapalı yapılması, hem sanığın hakları hem de kamu güvenliği açısından kritik bir konudur. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) Madde 185, onsekiz yaşını doldurmamış sanıkların duruşmalarının zorunlu olarak kapalı yapılmasını düzenler. Bu makalede, zorunlu kapalılık ilkesinin kapsamı, uygulama biçimi, şüpheli ve mağdur hakları ile uygulamada dikkat edilmesi gereken hususlar ayrıntılı biçimde ele alınmıştır.
1. Zorunlu Kapalılık Kavramı
CMK Madde 185 uyarınca, onsekiz yaşını doldurmamış sanıkların duruşmaları zorunlu olarak kapalı yapılır. Kapalı duruşma, mahkeme salonunun yalnızca davaya katılma hakkı bulunan kişilerle sınırlı tutulması anlamına gelir. Bu hüküm, özellikle çocuk veya genç sanıkların korunmasını ve psikolojik baskı altında kalmamalarını amaçlamaktadır.
Temel İlkeler:
- Sanığın yaşı 18’in altında ise duruşma ve hüküm her koşulda kapalı yapılır.
- Hüküm, kapalı duruşmada açıklanır, yani kamuya açık olmaz.
- Amaç: Sanığın gelişim hakkını, toplum içinde damgalanma riskini ve psikolojik zarar görmesini minimize etmek.
2. Şüpheli ve Sanık Açısından Uygulama
Sanık veya şüpheli açısından zorunlu kapalılık, bazı hak ve yükümlülükleri beraberinde getirir:
- Duruşmaya Katılım Hakkı: Sanık, yanında kanuni temsilcisi veya avukat ile duruşmaya katılabilir.
- Hakkaniyetli Yargılama: Kapalı duruşma, sanığın küçük yaşından dolayı özel korunmasını sağlar.
- Avukat Desteği: Sanığın haklarının korunması ve sürecin doğru yürütülmesi için alanında uzman bir ceza avukatı ile hareket etmesi kritik öneme sahiptir.
3. Suçtan Zarar Gören/Mağdur Açısından Uygulama
Mağdur veya müşteki açısından da zorunlu kapalılık durumu belirli haklar ve yükümlülükler içerir:
- Duruşmaya Katılım: Mahkeme, mağdurun duruşmaya katılmasına izin verebilir, ancak salon sınırlandırılmıştır.
- Görüş ve Beyan Hakkı: Mağdur, mağduriyetini anlatabilir ve delil sunabilir.
- Gizlilik ve Koruma: Mağdurun kimliği ve beyanları, medyada veya kamuya açık şekilde paylaşılmaz.
- Hukuki Danışmanlık: Mağdur, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kaybı yaşamamak için ceza hukuku alanında uzman bir avukattan danışmanlık almalıdır.
4. Uygulamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
- Yaş Tespiti: Sanığın doğum tarihi kesin olarak belirlenmelidir.
- Kapalı Duruşma Kararı: Mahkeme başkanı, duruşma başlamadan önce kapalı duruşma kararını vermelidir.
- Hüküm Açıklaması: Kapalı duruşmada verilen hüküm, açık duruşma ile aynı şekilde ilan edilemez; yalnızca davaya katılan taraflara açıklanır.
5. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Onsekiz yaşını doldurmayan sanık her durumda kapalı duruşmaya tabi midir?
Cevap: Evet. CMK Madde 185, zorunlu kapalılık ilkesini açıkça düzenler. Mahkeme, hiçbir istisna olmaksızın duruşmayı kapalı yapar.
Soru 2: Kapalı duruşmada kimler bulunabilir?
Cevap: Sanık, kanuni temsilcisi, avukatı, mahkeme başkanı ve duruşmaya katılma hakkı olan diğer kişiler. Basın ve halk genel olarak alınmaz.
Soru 3: Mağdur kapalı duruşmada nasıl haklarını korur?
Cevap: Mağdur, beyan hakkını kullanabilir; kimlik bilgileri gizli tutulur ve süreci yönetmek için avukattan destek alması tavsiye edilir.
Soru 4: Kapalı duruşma kararına itiraz edilebilir mi?
Cevap: Zorunlu kapalılık, yasa gereği uygulanır; itiraz söz konusu olamaz. Ancak uygulamada hak ihlali varsa avukat yoluyla hukuki başvuru yapılabilir.
6. Sonuç ve Hukuki Öneriler
CMK Madde 185, çocuk ve genç sanıkların korunmasını güvence altına alan kritik bir düzenlemedir. Hem sanık hem de mağdur tarafın haklarının etkin korunması için şu hususlar öne çıkar:
- Sanık, sürecin doğru yürütülmesi için uzman bir ceza avukatı ile hareket etmelidir.
- Mağdur, kapalı duruşma ortamında hak kaybı yaşamamak için hukuki danışmanlık almalıdır.
- Mahkeme, duruşmanın kapalı yapılması ve hükmün açıklanması süreçlerini yasal prosedüre uygun şekilde yönetmelidir.
Bu yaklaşım, adaletin hem korunmasını hem de tarafların haklarının güvence altına alınmasını sağlar.
UYARI
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Necmettin İlhan’a ait olup, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere ncm.ilhan@gmail.com adresine gönderebilirler.